ព័ត៌មានជាតិ

បន្តស្វែងយល់របាំប្រពៃណី មានចំណុចខុសគ្នាយ៉ាងណាខ្លះ?

បានផុស

៣ years មុន

នៅ

ថ្ងៃពុធ ៦ មេសា ២០២២

ដោយ

កាលពីម្សិលមិញនេះកម្ពុជាថ្មីបានលើកបង្ហាញពីរបាំបុរាណ ដែលជាសិល្បៈដ៏ចំណាស់បំផុតមួយរបស់ជនជាតិខ្មែរ។ ថ្ងៃនេះក្រុមការងារនឹងបន្តលើកពីរបាំប្រពៃណី ដើម្បីសិក្សាបន្តទៀត។

ឯកសារបញ្ជីសារពើភណ្ឌមរតកវប្បធម៌អរូបីកម្ពុជាដែលបោះពុម្ភផ្សាយនៅឆ្នាំ២០១៧ បានបញ្ជាក់ថា របាំប្រពៃណីគឺសំដៅលើរបាំប្រពៃណីរបស់អ្នកស្រុកនៅតាមតំបន់ ឬជនជាតិសម្រាប់លេងក្នុងពិធីជំនឿសាសនា និងការកម្សាន្តសប្បាយ ហើយត្រូវផ្ទេរបន្តពីជំនាន់មួយទៅជំនាន់មួយទៀត។ របាំប្រពៃណីផ្តិតភ្ជាប់ទៅនឹងពីធីប្រពៃណី ឬ ពីធីតំណត្រកូលតាមរបៀបបែបបទនៃជីវិតរស់នៅរបស់អ្នកស្រុកអ្នកភូមិ។

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

តាមសៀវភៅទស្សនីយភាពខ្មែរ ដែលចងក្រងដោយគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវសិល្បៈវប្បធម៌បោះពុម្ពចេញផ្សាយនៅឆ្នាំ២០០៣ បានពន្យល់ពីរបាំប្រពៃណីគឺសម្គាល់របាំទាំងឡាយដែលស្ថិតជាប់ពិធីប្រពៃណី ឬពិធីតំណត្រកូលដ៏យូរលង់មកហើយរបស់ជនជាតិខ្មែរ ឬ ជនជាតិដទៃទៀតទាំងអស់ដែលរស់នៅលើទឹកដីនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ទាំងមានការនិយមដូចគ្នាក្តី ឬ ការនិយមខុសគ្នាក្តីនៅតំបន់ភ្នំ ខ្ពង់រាប តំបន់វាលទំនាប ទន្លេមេគង្គនិងតំបន់មាត់សមុទ្រ។ ដូចជារបាំកាប់ក្របីផឹកស្រារបស់បងប្អូនជនជាតិខ្មែរព្នង ខ្មែរគ្រឹង ខ្មែរទំពូង ដែលជឿលើជំនឿអារក្សអ្នកតា ក្នុងពេលដែលអ្នកភូមិ ជួបគ្រោះអាសន្ន ដើម្បីបំបាត់ឧបទ្រពចង្រៃ សុំសេចក្តីសុខសប្បាយ ដល់ស្រុកភូមិ ហើយពេលខ្លះគេរាំសុំទឹកភ្លៀងផងដែរ។ របាំស្នែងទន្សោង របាំសែនព្លយ និងរបាំក្ងោក ពោធិសាត់របស់បងប្អូនជនជាតិខ្មែរព័រនៅតំបន់ភ្នំក្រវាញ ដែលគេតែងតែរាំថ្វាយអ្នកតាម្ចាស់ព្រៃភ្នំ សុំឱ្យបានសុខសប្បាយក្នុងពេលទៅប្រកបរបរផ្សេងៗ។

របាំអារក្ខរបស់បងប្អូនខ្មែរឥស្លាមនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង សម្រាប់រាំក្នុងពិធីលៀងអារក្ខលាបំណន់ ក្រោយពីបន់ស្រន់ឱ្យអ្នកជំងឺ ដែលគេជឿថា ឈឺដោយសារបានប្រព្រឹត្តខុសឆ្គងចំពោះពូជពង្សវង្សត្រកូលបានសះស្បើយ ហើយចាត់ទុកពិធីនោះជាការលាមាត់លាកសុំខមាទោស ចំពោះកំហុសឆ្គងដែលបានប្រព្រឹត្តរួចមកហើយចំពោះដូនតានោះផង។

ក្រៅពីនេះនៅមានរបាំប្រពៃណីជាច្រើនទៀត ដែលរ៉ាយប៉ាយពាសពេញផ្ទៃប្រទេស (កម្ពុជាថ្មីនឹងផ្សាយបន្តបន្ទាប់)។

បច្ចុប្បន្ន របាំប្រពៃណីចែកជាបីប្រភេទ។ ប្រភេទទី១ គឺជារបាំប្រពៃណីដែលកកើតនៅក្នុងភូមិឬសហគមន៍ហើយសម្តែងដោយអ្នកស្រុកនៅទីនោះផ្ទាល់ឧទាហរណ៍របាំត្រុដិ។ ប្រភេទទី២ គឺរបាំដែលចម្លងចេញឬដំឡើងថ្មីដោយផ្អែកលើរបាំប្រពៃណីរបស់អ្នកស្រុក ហើយសម្តែងដោយសិល្បករក្រៅសហគមន៍ឧទាហរណ៍របាំកណ្ដូបសេះ។ ប្រភេទទី៣ គឺរបាំដែលបង្កើតថ្មីទាំងស្រុងដោយដកស្រង់ចេញពីប្រពៃណី និងជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកស្រុក ឧទាហរណ៍របាំនេសាទ។

បច្ចុប្បន្នរបាំប្រភេទទី១ មានសេសសល់ដោយកម្រនៅក្នុងសហគមន៍។ ចំណែករបាំប្រភេទទី២ និងទី៣ កើតឡើងយ៉ាងផុលផុស ដោយហេតុផលសំខាន់ពីរយ៉ាង ពោលគឺដោយសារសិស្សសាលារបាំប្រពៃណីត្រូវបង្កើតស្នាដៃថ្មីរបស់ខ្លួនដើម្បីប្រឡងចេញនិងហេតុផលសំខាន់មួយទៀត ដោយសារមន្ទីរវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ នីមួយៗត្រូវដំឡើងឬបង្កើតរបាំថ្មី សម្រាប់ចូលរួមប្រឡងក្នុងមហោស្រពសិល្បៈដើម្បីអបអរទិវាវប្បធម៌ជាតិជារៀងរាល់ឆ្នាំ។ ភ្លេងសម្រាប់លេងកំដររបាំប្រពៃណីភាគច្រើន គឺស្គរនិងឧបករណ៍ភ្លេងនៅក្នុងវង់ភ្លេងមហោរី និងពិណពាទ្យ។

តាមការស្រាវជ្រាវច្រើនលើសលប់នៃរបាំប្រពៃណីនៅប្រទេសកម្ពុជា គឺសុទ្ធតែទាក់ទងទៅនឹងជំនឿ អារក្ខអ្នកតាដែលជាជំនឿរបស់ខ្មែរដើម។ ប៉ុន្តែក៏មានរបាំខ្លះទាក់ទងនឹងព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែរ ដូចជារបាំក្ងោកប៉ៃលិនឬរបាំត្រុដិជាដើម។

យ៉ាងណាមិញ ក៏មានរបាំខ្លះមានលក្ខណៈដូចគ្នាទាំងនៅកម្ពុជា និងនៅប្រទេសដទៃទៀតស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ជាមួយគ្នា ដូចជា របាំគោះត្រឡោក របាំគោះអង្រែ ទើបអ្នកស្រាវជ្រាវទាំងឡាយយល់ថា របាំប្រពៃណីទាំងនេះជាមរតកវប្បធម៌ រួមគ្នារបស់ជនជាតិទាំងឡាយដែលស្ថិតក្នុងអំបូរអូស្ត្រូអាស៊ី (វប្បធម៌អាស៊ីភាគខាងត្បូង) ដែលបានយោនយកកំណើត ច្រើនពាន់ឆ្នាំមកហើយនៅអាស៊ីភាគខាងត្បូង ពិសេសនៅតាមជួរភ្នំនានា ឬតាមកោះនានាដែលស្ថិតក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នេះ។

ចំពោះការសិក្សាស្រាវជ្រាវរបាំប្រពៃណីនៅប្រទេសកម្ពុជាវិញ ទើបតែបានចាប់ផ្តើមធ្វើឡើង នៅក្នុងអំឡុងឆ្នាំ ១៩៦០ ប៉ុណ្ណោះ ក្រោមព្រះតំរិះ និងព្រះរាជកិច្ចឧបត្ថម្ភរបស់ព្រះមហាក្សត្រីយានី កុសុមនារីរតន៍ សិរីវឌ្ឍនា ដែលទ្រង់សព្វព្រះរាជហឫទ័យថែរក្សាការពារ និងលើកតម្កើងវប្បធម៌ អត្តសញ្ញាណជាតិឱ្យខ្ពស់ត្រដែតឡើង៕

អត្ថបទ៖ ប៊ុណ្ណារ៉ា

Related Topics:ទស្សនីយភាពសិល្បៈខ្មែរ