ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ

ចិននិងវៀតណាមទម្លាក់ចោលជម្លោះដែនសមុទ្រ ងាកមកចាប់ដៃគ្នា ក្នុងគ្រាមានសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មជាមួយអាមេរិក

បានផុស

៤០ វិនាទី មុន

នៅ

ថ្ងៃសុក្រ ១៨ មេសា ២០២៥

ដោយ

ប្រឈមនឹងសង្គ្រាមពន្ធនាំចូល និងសង្គ្រាមពាណិជ្ជកម្មដ៏ស្រួចស្រាល មហាអំណាចចិន និងវៀតណាម ដែលធ្លាប់មានអរិភាពនឹងគ្នាយ៉ាងខ្លាំងលើជម្លោះដែនទឹកក្នុងសមុទ្រភាគខាងកើតវៀតណាម ឬហៅថា សមុទ្រចិនខាងត្បូង បានទុកបញ្ហាជម្លោះមួយឡែក ដោយងាកមកចាប់ដៃគ្នាដើម្បីស្ថិរភាពសង្គមរបស់ពួកគេ។

ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង (ឆ្វេង) និងអគ្គលេខាធិការបក្សកុម្មុយនិស្តវៀតណាម លោក តូ ឡាំ (To Lam) ក្នុងជំនួយកាលថ្ងៃទី១៤មេសា។

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចមកកាន់ប្រទេស៣ក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគេ្នយ៍ ដោយចាប់ផ្តើមពីប្រទេសវៀតណាម ដែលក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏សំខាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិក ប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បានប្រក្លាយប្រទេសដែលជិតខាងវៀតណាម ដែលតែងតែប្រឈមដាក់គ្នាក្នុងជម្លោះដែនទឹកនោះ ទៅជាដៃគូកាន់តែជិតស្និទ្ធ និងសន្យាបង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិការកាន់តែស៊ីជម្រៅនិងកាន់តែទូលំទូលាយបន្ថែមទៀត។

នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រទេសចិននិងវៀតណាម ដែលចេញកាលថ្ងៃទី១៧ខែមេសា នៅក្រោយ១ថ្ងៃដែលប្រធានាធិបតីចិន លោក ស៊ី ជីនពីង បានបញ្ចប់ទស្សនកិច្ច២ថ្ងៃនៅប្រទេសវៀតណាម បានទុកបញ្ហាជម្លោះដ៏ស្រួចស្រាលក្នុងពេលកន្លងមកលើបញ្ហាសមុទ្រចិនភាគខាងត្បូងមួយឡែក ហើយសន្យាព្យាយាមដោះស្រាយដោយសន្តិវិធីជំនួសវិញ។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ បានសរសេរថា ភាគីទាំងពីរបានពិភាក្សាដោយស្មោះស្ម័គ្រនិងស្មោះត្រង់លើបញ្ហាទាក់ទងនឹងសមុទ្រ ដោយសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងកាន់តែប្រសើរឡើង និងដំណោះស្រាយយ៉ាងសកម្មនៃភាពខុសគ្នាទាក់ទងនឹងសមុទ្រ និងដើម្បីរួមគ្នាថែរក្សាសន្តិភាព និងស្ថិរភាពនៅសមុទ្រខាងកើត (ខាងកើតប្រទេសវៀតណាម ឬចិនហៅថា «សមុទ្រចិនខាងត្បូង»។

ដោយមិនបានលើកឡើងនូវការប្រឈមដាក់គ្នាក្នុងជម្លោះដែនទឹក បន្ទាប់ចិនបានចេញនូវផែនទីឯកតោភាគីកាលឆ្នាំ២០២៣ ដែលអះអាងពីវិសាលភាពនៃដែនទឹករបស់ខ្លួននៅក្នុងសមុទ្រចិត្តភាគខាងត្បូង សេចក្តីប្រកាសរួមរបស់ចិននិងវៀតណាម គឺផ្តោតទៅរកដំណោះស្រាយចុះដែលធ្លាប់បានដាក់ចេញដំណោះស្រាយ។

សេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមនោះ បានលើកឡើងថា៖«ភាគីទាំងពីរបានឯកភាពគោរពតាមការយល់ឃើញរួមសំខាន់ៗ ដែលថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលនៃបក្សទាំងពីរ និងប្រទេសទាំងពីរសម្រេចបាន; បន្តការពិគ្រោះយោបល់ជាមិត្ត ដើម្បីស្វែងរកដំណោះស្រាយជាមូលដ្ឋាន និងយូរអង្វែងដែលអាចទទួលយកបានរបស់ភាគីទាំងសងខាង និងអនុលោមតាមកិច្ចព្រមព្រៀងស្តីពីគោលការណ៍ជាមូលដ្ឋានណែនាំការដោះស្រាយបញ្ហាទាក់ទងនឹងសមុទ្ររវាងវៀតណាម និងចិន ច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំងអនុសញ្ញាអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីច្បាប់សមុទ្រឆ្នាំ ១៩៨២ (UNCLOS)»។

នៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍ដដែល ភាគីចិននិងវៀតណាម បានសន្យាថា នឹងមិនចាត់វិធានការណាមួយដែលអាចធ្វើឱ្យស្ថានការណ៍ស្មុគស្មាញ ឬពង្រីកវិវាទ ហើយនឹងធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីរក្សាស្ថិរភាពនៅសមុទ្រ។ ជំរុញការចរចារកំណត់តំបន់សមុទ្រហួសពីមាត់ឈូងសមុទ្រតុងកឹង និងសម្រាប់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការសម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍ទៅវិញទៅមកនៅសមុទ្រឱ្យសម្រេចបាននូវវឌ្ឍនភាពសំខាន់ៗក្នុងពេលឆាប់ៗនេះ។ អនុវត្តយ៉ាងសកម្មនូវកិច្ចសហប្រតិបត្តិការនៅក្នុងតំបន់ដែលងាយរងគ្រោះនៅសមុទ្រ។ និងពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការក្នុងការស្វែងរក និងជួយសង្គ្រោះតាមសមុទ្រ។

ភាគីទាំងពីរបានសន្យាជំរុញការអនុវត្តយ៉ាងពេញលេញ និងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពនៃសេចក្តីថ្លែងការណ៍ស្តីពីការប្រតិបត្តិរបស់ភាគីនានានៅសមុទ្រខាងកើត (DOC) ហើយតាមរយៈការពិគ្រោះ និងការឯកភាពគ្នា ដើម្បីឈានទៅសម្រេចបាននូវក្រមប្រតិបត្តិដ៏មានសារសំខាន់ និងមានប្រសិទ្ធភាពនៅសមុទ្រខាងកើត (COC) ដែលស្របតាមច្បាប់អន្តរជាតិ រួមទាំង UNCLOS ឆ្នាំ ១៩៨២។

កាលដើមឆ្នាំ២០២៣ ទីក្រុងប៉េកាំងបានបញ្ចេញផែនទីមួយដែល ទាមទារដែនកោះ Second Thomas Shoal និងស្ទើរតែសមុទ្រទាំងមូលដោយផ្អែកលើអ្វីដែលគេហៅថា «បន្ទាត់ប្រាំបួន» ដែលវាបានបង្ហាញជាថ្មីម្តងទៀតនៅក្នុងកំណែថ្មីនៃផែនទីជាតិរបស់ខ្លួន។ ផែនទីដែលចេញនាពេលនោះ បានបង្កភាពច្របូកច្របល់ក្នុងចំណោមប្រទេសអាស៊ីអាគ្នេយ៍ រួមទាំងម៉ាឡេស៊ី ហ្វីលីពីន និងវៀតណាម ដែលទាមទារដែនទឹកនៅជិតឆ្នេរសមុទ្ររបស់ពួកគេផងដែរ។

ក្រសួងការបរទេសវៀតណាមបានហៅ «ផែនទីស្ដង់ដារឆ្នាំ 2023» ថ្មីរបស់ចិនគឺជាការរំលោភលើអធិបតេយ្យភាព ដោយសារវារួមបញ្ចូលប្រជុំកោះ Spratly និងកោះ Paracel របស់វៀតណាមនៅក្នុងខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនសមុទ្ររាងអក្សរ U ដ៏អាក្រក់របស់ខ្លួន។

យោងការចេញផ្សាយរបស់ VN Express កាលខែសីហា២០២៣ ក្រសួងការបរទេសវៀតណាម បានលើកឡើងថា ការពិតដែលថាក្រសួងធនធានធម្មជាតិរបស់ចិនបានចេញនូវអ្វីដែលគេហៅថា “ផែនទីស្តង់ដារឆ្នាំ 2023” ជាមួយនឹងការដាក់បញ្ចូលប្រជុំកោះ Paracel និង Spratly របស់វៀតណាម ក៏ដូចជាបន្ទាត់ចំនុចនោះ បានរំលោភលើអធិបតេយ្យភាពរបស់វៀតណាមលើប្រជុំកោះ ក៏ដូចជាអធិបតេយ្យភាព សិទ្ធិអធិបតេយ្យភាព និងដែនសមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីសិទ្ធិដែនសមុទ្ររបស់អង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីដែនសមុទ្រ (UNCLOS)»៕

ដោយ រ៉ាន់ រើយ