វប្បធម៌ ជំនឿ
តើ សីលធម៌ ក្នុងសង្គមខ្មែរ កើតឡើងដោយរបៀបណា?
តាមការពិនិត្យសិក្សាឆ្អឹងសំណល់ ការវាស់វែងកំរាស់ល្បាប់ត្រង់ភូមិបុរេប្រវត្តិ អ្នកឯកទេសបានយល់ឃើញថា សង្គមបុរេប្រវត្តិខ្មែរ មានចំណាស់ប្រហែល ៣០០ ឬ ២០០ឆ្នាំ មុនគ្រិស្ដសករាជ។ គេឃើញថា នៅលើផ្ទៃប្រទេសខ្មែរ មានមនុស្សប្រកបដោយអរិយធម៌ពេញលេញរស់នៅ យ៉ាងតិចណាស់ក៏បី ឬពីរសតវត្សមុន ឥណ្ឌាកម្ម ឬមុនទទួលបានឥទ្ធិពលពីឥណ្ឌា។ សីលធម៌ដើមខ្មែរ គឺប្រកាន់កតញ្ញូ និងសច្ចៈ តើ សីលធម៌ ក្នុងសង្គមខ្មែរ កើតឡើងដោយរបៀបណា?
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/photo_2019-09-20_17-55-09-1024x768.jpg)
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី ប្រធាននាយកដ្ឋានធម្មសាស្រ្ត ចរិយាសាស្រ្ត និងយេនឌ័រ នៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ប្រាប់ “កម្ពុជាថ្មី” ថា សីលធម៌ក្នុងសង្គមខ្មែរមានតាំងពីកំណរកំណើតមនុស្ស ឬសម័យបុរេប្រវត្តិ រហូតបច្ចុប្បន្នដែលយើងមានសីលធម៌ពេញលេញ និងត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ជាជាតិខ្មែរ។ សីលធម៌សង្គមខ្មែរបានឥទ្ធិពលតាមការសង្កេត និងសំយោគ។
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/C-1024x683.jpg)
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី មានបញ្ជាក់បន្តថា៖ “គឺ យើងទទួលមកពីសង្គមមនុស្សទូទៅ ព្រោះការរស់នៅក្នុងសង្គម មនុស្សតែងទទួលឥទ្ធិពលគ្នាទៅវិញទៅមក។ ក្រៅពីទទួលឥទ្ធិពលពីសង្គមមនុស្សទូទៅ ផ្នែកបរិស្ថាន និងវប្បធម៌ ធ្វើឱ្យមនុស្សអាចវែកញែកអត្តសញ្ញាណ ស្គាល់ល្អ អាក្រក់ ស្គាល់ខុស ត្រូវ។
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/001K-1-1024x768.jpg)
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ពេលមួយ មនុស្សខ្មែរចេះធ្វើការវែកញែកអត្តសញ្ញាណខុសត្រូវនោះហើយ គឺមនុស្សបានរក្សាវាទុកក្នុងខ្លួន នៅពេលគិតថា ទង្វើនោះល្អ តែពេលគិតថា ទង្វើនោះមិនល្អមិនសមរម្យ គឺផ្លាស់ប្ដូរចេញ។
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី បញ្ជាក់ថា៖ “អ៊ីចឹងទាំងអស់នោះ ធ្វើឱ្យយើងទទួលបានសីលធម៌ពីការសង្កេត ពិនិត្យ និងពិសោធន៍ទៅលើជីវិតមនុស្សទូទៅ ពីបរិស្ថាន និងសង្គមវប្បធម៌។ យើងឧទាហរណ៍នៅក្នុងគ្រួសារមួយ បើឪពុកម្ដាយតែងតែបង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ គឺកូនៗនឹងស្គាល់ពីតម្លៃ នៃភាពស្មោះត្រង់ តែបើឪពុកម្ដាយបង្ហាញភាពកុហកល្បិចបោកប្រាស់ កូននឹងចេះកុហកបោកប្រាស់ ដែលនេះជាការជះឥទ្ធិពលដល់កូន ឬអ្នកជំនាន់ក្រោយ។
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/B-1024x683.jpg)
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី មានប្រសាសន៍ថា យើងសង្កេតឃើញថា ប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ តែងអប់រំមនុស្សខ្មែរឱ្យធ្វើល្អ។ តែណាស់តែបុគ្គលមួយចំនួន ព្រោះធម្មតាអ្វីក៏ដោយមានមុខ២។ ការអប់រំ ឬការយករឿងទៅសម្ដែង គឺគេបង្ហាញទាំងចំណុចល្អ និងចំណុចអាក្រក់។ ឧទាហរណ៍រឿងបងតូចបងធំ គឺគេសម្ដែងឱ្យមនុស្សចៀសវាង តែអ្នកមើលខ្លួនឯងទេ មើលឃើញចំណុចអាក្រក់ថា ល្អ ហើយក៏យកទៅធ្វើតាម។
អ្នកស្រីបណ្ឌិត ជា វណ្ណី មានប្រសាសន៍ថា៖ “យើងឃើញថា ទន្ទឹមសីលធម៌ខ្មែរយើងទូន្មានប្រៀបប្រដៅឱ្យកូនខ្មែរល្អ ពិភពលោករាល់ថ្ងៃក៏ដូចគ្នាដែរ គឺមុនគេបណ្ដុះចំណេះដឹង គេបណ្ដុះសីលធម៌ជាមុនសិន គេអត់ទាន់ជំរុញឱ្យកូនគេចេះបូកលេខ អានអក្សរទេ គេបណ្ដុះឱ្យចេះតម្រង់ជួរ រង់ចាំចូលវេនរបស់ខ្លួនសិន”។
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/photo_2019-09-15_17-13-23-1024x768.jpg)
គួរបញ្ជាក់ថា កំណាយបុរាណវត្ថុនៅស្ថានីយ អូរកែវ សំណាកកំពង់សំពៅហ្វូណន បានចង្អុលឱ្យឃើញថា អរិយធម៌សំរោងសែន ពុំបានផុតរលត់ត្រឹមពេលដែលជនជាតិឥណ្ឌា នាំគ្នាមកកាន់ភូមិភាគអាស៊ីអគ្នេយ៍នេះទេ។ ភស្តុតាងស្ថានីយដែលជា អតីតកំពង់ផែព្រះរាជាណាចត្រហ្វូណន បានឱ្យដឹងថា តិចនិចសំរោងសែន ម្លូព្រៃ នៅមានប្រើលាយឡំជាមួយបច្ចេកទេសថ្មីមកពីភូមិភាគដទៃទៀត ជាពិសេសមកពីប្រទេសឥណ្ឌា។ ដោយសម្ភារសំរោងសែន ម្លូព្រៃបៅច្របូកច្របល់នឹងសម្ភារមកពីឥណ្ឌានោះ ទស្សនៈ និងជំនឿរបស់ខ្មែរក៏នៅលាយឡំជាមួយទស្សនៈ និងជំនឿរបស់បរទេសដែរ។ ការជួបប្រសព្វគ្នានៃអរិយធម៌ទាំងពីរនេះបណ្តាលឱ្យកើតជាអរិយធម៌ពិសេស ដែលលេចជារូបរាងច្បាស់លាស់នៅសម័យអង្គរ៕
អត្ថបទ៖ ច័ន្ទ វីរៈ
![](https://www.kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2024/03/panoramic_scenery_of_angkor_wat_complex_reflected_2023_11_27_04-1-1024x506.jpg)
![](https://kampucheathmey.com/wp-content/uploads/2020/12/1-01-2-01-1.png)
-
ព័ត៌មានជាតិ១ សប្តាហ៍ ago
អ្នកឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា គោរពអរគុណនាយកទីចាត់ការហ្វឹកហ្វឺនអគ្គបញ្ជាការផ្តល់កងត្រែទ័ព សម្រួលការថតចម្រៀង( ប្រាំសីហាការដ្ឋានប្រវត្តិសាស្រ្តហ្វូណនតេជោ )
-
សេដ្ឋកិច្ច១ សប្តាហ៍ ago
ចំណុចចាប់ផ្តើមផ្លូវល្បឿនលឿនភ្នំពេញ-ប៉ោយប៉ែត ស្ថិតនៅខាងជើងវិមានឈ្នះឈ្នះ
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ ago
ត្រីតុកកែមានតម្លៃថ្លៃតាមហាងចិន កំពុងបង្កាត់ពូជនៅមជ្ឈមណ្ឌលវារីវប្បកម្មនៅខេត្តព្រះសីហនុ
-
ព័ត៌មានជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
ក្រុងបាត់ដំបង កំពុងប្រឈមនឹងភក់ជ្រាំ មិនខុសពីទសវត្សរ៍ទី ៨០
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៣ ថ្ងៃ ago
ស្លាប់១១នាក់ បាត់ខ្លួន៣០នាក់ ក្នុងហេតុការណ៍បាក់ស្ពាននៅចិនព្រោះភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង
-
ព័ត៌មានជាតិ៣ ថ្ងៃ ago
អស់រយៈពេល៨ថ្ងៃហើយ ឧទ្ធម្ភាគចក្រដែលបាត់ដាន ពុំទាន់មានតម្រុយនៅឡើយទេ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៦ ថ្ងៃ ago
កំណើនកម្តៅផែនដីធ្វើឲ្យពេលថ្ងៃ អូសបន្លាយពេលយូរជាងពេលយប់
-
កីឡា១ ថ្ងៃ ago
ភរិយាលោកគ្រូ អេ ភូថង ចេញសារសុំទោសរឿងតវ៉ាម្សិលមិញ