ព្រះរាជពិធីបុណ្យអុំទូក បណ្ដែតប្រទីប សំពះព្រះខែ និងអកអំបុក មានអត្ថន័យយ៉ាងណាចំពោះ កម្ពុជា

បុណ្យអុំទូក​ ជាពិធីបុណ្យជាតិធំមួយ ក្នុងចំណោមពិធីបុណ្យធំៗជាច្រើន នៅក្នុងប្រទេស កម្ពុជា ដែលប្រារព្ធធ្វើឡើងរៀងរាល់ខែ វិច្ឆិកា ហើយពេលខ្លះ អាចធ្លាក់មកចុងខែតុលា ដែលជាខែចេញ វស្សា នៃរដូវរកត្រី ។

ពិធីបុណ្យអុំទូកត្រូវគេជឿថា បានប្រារព្ធ​ធ្វើ​តាំង​ពី​សម័យ​បុរាណ​កាលមក​ ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះ​បាទ​ ជ័យវរ្ម័នទី៧ ក្នុងឆ្នាំ (១១៨១ នៃ គ.ស) រហូតមកដល់បច្ចុប្បន្ន ។ ដើម្បីរំលឹកដល់​គំរូ​វីរភាព​ដ៏​អង់អាច​ក្លាហាន​របស់​កង​ទ័ព​​ជើង​ទឹក​ខ្មែរ ដែល​បាន​រំដោះ​ទឹកដី​រួច​ផុត​ពី​ការ​ជិះ​ជាន់​ របស់​ពួក​ខ្មាំង​សត្រូវ​ (​ពួក​ចាម) នៃអាណាចក្រចម្ប៉ា Bandera Front Alliberament Cham.svg ចម្ប៉ា ក្នុង​ចម្បាំង​លើ​ទូកនា​បឹងទន្លេសាប ។ ហើយពិធីបុណ្យអុំទូក របស់កម្ពុជា​បានប្រារព្ធធ្វើជា​លើកដំបូងក្នុង​រាជព្រះបាទ នរោត្ដម ក្នុងឆ្នាំ ១៨៧៣ នេះបើយោងតាមឯកសាររបស់បារាំង (Magasin Pittoresque 1873) ។

នៅថ្ងៃទីមួយ ជាថ្ងៃបើកកិច្ចប្រណាំងទូក​ ស្ថាប័នព្រះមហាក្ស័ត្រ ត្រូវរៀបចំទូកព្រះទីនាំង​ជហ្វាជ័យ ចំនួន២ ដាក់​ឲ្យទន្ទឹមគ្នា ដើម្បីធ្វើជាទីព្រ័ត លុះក្រោយពេល​ដែលកម្មវិធីប្រណាំង​ទូក​ប្រព្រឹត្តទៅដល់ពេលល្ងាច គេមានការលយ​ប្រទីប​ធំៗនៅម៉ោង ៦ ល្ងាច ដែល​តំណាង​ឲ្យ​ស្ថាប័ន​ជាតិ ដើម្បី​បួងសួងសុំសេចក្ដីសុខពី ព្រះម៉ែគង្គារ ឬ (Goddess Ganga ) ព្រះម៉ែគង្គា មានព្រះហស្ថកាន់ផ្កាឈូក និង ក្អមទឹក មានយាន្តជំនិះ ជាសត្វទឹក មកករ ត្រីរាជ ក្រពើ អណ្តើក .ល។ គង្គា មកពីពាក្យ ទន្លេនៅឥណ្ឌាឈ្មោះថា កាំងកា (Ganga river) ជាទន្លេ ពិសិដ្ឋ នៃ គ្រប់ជំនឿសាសនាទាំងអស់នៅឥណ្ឌា ជាពិសេស ពួកហិណ្ឌូ ទោះបី ពុំមានទន្លេ (Ganga) នៅខ្មែរ តែព្រះម៉ែគង្គា នៅតែជាព្រះម៉ែថែរក្សាទឹកទាំងអស់ដូចជា សមុទ្រ ទន្លេ ស្ទឹង ព្រែក បឹង ដែលជាប្រភពទឹកនៃការចិញ្ចឹបបីបាច់ដល់មនុស្សសត្វទាំងពួង និង ការហូរនាំនូវដីល្បាប់និង ភោគផលត្រីជាដើម ។

ខ្មែរក៏មានទន្លេដពិសិដ្ឋមួយ​ដែរ ដែលមានលក្ខណះជា ជ័យភូមិហិណ្ឌូ គឺ ទន្លេសាប ការ​ស្រលាញ់ និង គោរពនូវធម្មជាតិ ជាមាតា និងថែរក្សា មាតាខ្លួន ប្រកបដោយ ការដឹងគុណ និង ខមាលទោស ប្រជាជនខ្មែរតែងតែ ធ្វើនូវកូនប្រទីបតូចៗ ដើម្បីជាការដឹងគុណដ​ល់ព្រះម៉ែគង្គា​ផង និងដើម្បីជាការបួងសួងផង ដែល​បាន​ផ្ដល់​នូវ​សេចក្ដី​សុខ​សប្បាយ​ ភោគ​ផល​ក្នុង​ការ​នេសាទត្រី ដែលជារបរ​ចិញ្ចឹម​ជីវិត​ប្រចាំ​ថ្ងៃ ។

លុះដល់​​​ពេល​យប់ តាម​ក្រសួង​នីមួយ​ៗ មាន​បណ្ដែត​ប្រទីប​លម្អ​ទៅ​ដោយ​ភ្លើង​ចម្រុះ​ពណ៌​គួរ​ជា​ទី​គយ​គន់ និង​បាញ់​កាំជ្រួច​ អបអរភាពរុងរឿងសំបូរសប្បាយរបស់ជាតិ រីឯថ្ងៃទី២ ជាថ្ងៃ​សំពះព្រះខែ និង​អកអំបុក ដែល​ប្រព្រឹត្ត​ទៅនៅម៉ោង​ ១២ រំលង​អាធ្រាត្រ ដែល​ទាក់ទង ទៅនិង​ពិធី​ដា​លអំបុក និង អុច​ចង្កៀងគោម បួងសួងទៅដល់ព្រះពោធិសាត់ ដែលទ្រង់យកកំណើតជា (សៈសៈបណ្ឌិត) ទន្សាយ ក្នុងដួងព្រះច័ន្ទ ចំនែក នៅក្នុងពិធីអកអំបុកគេអាចលេងល្បែងជាក្រុម ដែល​ឲ្យ​សមាជិក​ងើយ​អកអំបុក​ហើយប្រើពិធីចំអកឡកលើយ​ធ្វើយ៉ាងណាឲ្យសមាជិក អក​រហូត​ដល់​ឈ្លក់​សើច​ទើប​សម្រេច​ថា​ឲ្យ​ចាញ់ ហើយគេឲអ្នកចាញ់ហូបអំបុក​ជាមួយ​ចេករហូត​ដល់អួរ ហើយ​ថ្ងៃ​ចុងក្រោយ គឺ​ជា​ការ​កាត់​ព្រ័ត្រ ដើម្បី​បញ្ចប់​នៅ​កិច្ច​ពិធី​បុណ្យអុំទូក ៕

គ្រូ ឯម