មានសម្តេចតេជោជាបង្គោលគ្រឹះ កម្ពុជាប្រឆាំងដាច់អហង្ការការជាន់ដាន​​រងគ្រោះដោយសង្គ្រាម​ត្រជាក់

ខណៈពេលដែល មហាអំណាចខ្លះ កំពុងធ្វើទំនើបកម្មឃ្លាំងអាវុធ និងបញ្ចូលកម្មវិធី​នុយក្លេអ៊ែរ ទៅក្នុងសេណារីយ៉ូបែប«កំពូលល្បិចកល» គេមិនដែលចង្អុលមុខ​ខ្លួនឯងឡើយថា កំពុង​ប្រឆាំងនឹងគំរូនៃការទប់ស្កាត់ ហើយ​គឃ្លើន​បញ្ចេញ​អំណួត« ការបំផ្លាញគ្នាទៅវិញទៅមកដោយសង្គ្រាម»។
តើអ្នកណាយល់ និងខ្វល់ខ្លះ ចំពោះលំហអាកាស ដីគោក ដែន​សមុទ្រ ដែលជាកំពុង​ក្លាយជា​សមរភូមិដ៏មាន​មានសក្តានុពល ហើយបន្ទាប់មកមានចំណុចមិនច្បាស់លាស់នានាកំពុង​កើតមាន​ឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ក្នុងពិភពលោក​មួយនេះ  ដូចជា រោគរាតត្បាត ជម្លោះបណ្តាញសង្គម តិចណូឡូជី និង​ពពួកកម្មវិធីតិចណូឡុជី​ធំៗ​សែនអាថ៌កំបាំងជុំវិញ បញ្ញាសិប្បនិម្មិតAI ដែលអាចមាន​សមត្ថភាព​ធ្វើការសំរេចចិត្ត និង​​បង្កើតក្បួន​ដោះស្រាយលើ កូដកម្ម និងបំបិទ​ការប្រឆាំងនានា នៅអាមេរិក ត្រឹម​តែ​ប៉ុន្មានវិនាទី តែប៉ុណ្ណោះ?

ខ្ញុំ សាយ ពេជ្រ កំពុង​ល្ងីល្ងើ ឬអ្នកផ្សេងកំពុង​រស់យ៉ាង​ល្ងីល្ងើ អរសប្បាយកណ្តាល​ មហាគម្រោង​ធំៗ នៃ AI របស់លោកខាងលិចដែលចូលរួម​ដោយពួកកំពូលមហាសេដ្ឋីនានាជាមួយ​កម្រិត​វិនិយោគ​រាប់កោដលានដុល្លារ?

នៅខួបលើកទី 60th នៃ atomic bombing ក្រុង​Hiroshima, Copyright: © Greenpeace / Jeremy Sutton-Hibbert

អាមេរិកនិង នុយក្លេអ៊ែរ

ខ្ញុំ​ដូចចង់ រំឮកបន្តិចដែរពីឈ្មោះបុគ្គលពីររូប សុទ្ធសឹងអតីត​ប្រធានាធិបតីអាមេរិកដែលបង្កើត​ឡើងនូវ​ចំណារទុក ​នៃមហន្តរាយ ​នុយក្លេអ៊ែរ ក្នុងនោះ មាន​ លោក Ronald Reagan ដែលបានចរចាជាមួយសហភាពសូវៀតលោក Mikhail Gorbachev ដើម្បីប្រណាំងអាវុធរនិង លោក​ Harry Truman ដែលធ្លាប់បញ្ជាឱ្យទម្លាក់គ្រាប់បែកនុយក្លេអ៊ែរក្នុងសង្គ្រាមលោក ។

កុំភ្លេច​ពាក្យ “the big lie”ការភូតដ៏ធំ

នៅទសវត្សឆ្នាំ ១៩២០  Adolf hitler (អាដូហ្វ ហ៊ីត្លែរ)បានបង្កើតពាក្យមួយហៅថា“ ការភូតកុហកដ៏ធំ” ដែលមានន័យថា ការប្រើប្រាស់ពាក្យមិនពិតដោយ​មេដឹកនាំដែល​មហាពូកែខាងភូតកុហកហើយ​ពាក្យនេះ បានក្លាយជាការពិត នៅពេល​អាមេរិក​ បង្ហាញ​លោកដូណាល់ត្រាំដែលផ្តល់ពិន្ទុដល់ខ្លួនឯងកម្រិត​ A + សម្រាប់ការគ្រប់គ្រងលើ COVID-19 ខណៈប្រទេសខ្លួនមាន​អ្នកស្លាប់ជាង ២សែននាក់ និងមាន​ករណីឆ្លង​ជាង៧លាន​នាក់គិតត្រឹម​ខែកញ្ញាឆ្នាំ២០២០។

លោក Trump បែរជាហ៊ាននិយាយថា “ យើងបានធ្វើការងារដ៏អស្ចារ្យដើម្បីបង្ក្រាបកូវីដបានកម្រិត​ A +” ទោះបីជាចំនួនអ្នកស្លាប់បន្តកើនឡើងជិត ១.០០០ នាក់ក្នុងមួយថ្ងៃ ជាមួយតួលេខ ៤ ភាគរយនៃចំនួនប្រជាជនពិភពលោក។

ច្បាស់ណាស់ថា ប្រធានាធិបតីអាមេរិក មិនដែលខ្វល់ព្រួយអ្វី អំពីការអនុវត្តការកុហកដ៏គឃ្លើនចំពោះសមត្ថភាពប្រឆាំង​វីរុសក្នុងរដ្ឋបាលខ្លួន​នោះទេ។

លោក Trump ភូតកុហកលើសប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនៗ

យោងតាមវ៉ាស៊ីនតោនប៉ុស្តិ៍ លោក Trump មាន​កម្រិត​ភូតកុហកលើសប្រធានាធិបតីអាមេរិកមុនៗ ដោយ​ក្នុងបទពណ៌នា​របស់ខ្លួន កាសែតនេះ​បានសរសេរថា លោក Trump និយាយកុហកមិនចេះឈប់ លើចំនួនអ្នកស្លាប់ដោយសារវីរុសហើយ​ចោទថាជាកំហុសរបស់“ រដ្ឋខៀវ”  blue states ​(ចាប់តាំងពីការបោះឆ្នោតប្រធានាធិបតីសហរដ្ឋអាមេរិកឆ្នាំ ២០០០ រដ្ឋក្រហមនិងរដ្ឋខៀវត្រូវបាន​គេប្រើ​សំដៅទៅលើរដ្ឋនានានៃសហរដ្ឋអាមេរិកដែលអ្នកបោះឆ្នោតភាគច្រើនជ្រើសរើសទាំងបេក្ខជនប្រធានាធិបតីនៃគណបក្សសាធារណរដ្ឋ ក្រហម ឬគណបក្សប្រជាធិបតេ្យ​ ខៀវ )បន្ថែមការភូតកុហកជាបន្តបន្ទាប់ទៀត​ ទោះបីជា សាកលវិទ្យាល័យ ចនស៍ហបឃីនស៍ ចាត់ថា សហរដ្ឋអាមេរិកគឺជាប្រទេសដែលមានទំហំ​រងគ្រោះអាក្រក់បំផុតលំដាប់ទី ៦នៅលើពិភពលោកជុំវិញ​ការតេស្ត៍រកកូវីដ។

៦២ ភាគរយនៃជនជាតិអាមេរិកដែលត្រូវ​គេសាកសួរ និយាយថា សហរដ្ឋអាមេរិកធ្វើការងារអន់ជាងប្រទេសដទៃទៀតក្នុងការដោះស្រាយបញ្ហាមេរោគនេះ។ ប្រភព​ វ៉ាស៊ីនតោនប៉ុស្តិ៍ ។

ការគម្រាមនៃសង្គ្រាមត្រជាក់ និងការកុហកបំភាន់

ឧទាហរណ៍ធំគឺ​ករណី​សន្ធិសញ្ញាស្តីពីការហាមឃាត់អាវុធនុយក្លេអ៊ែរដែល​ ត្រូវបានអនុម័តដោយអង្គការសហប្រជាជាតិក្នុងឆ្នាំ ២០១៧ សម្រាប់​កម្ចាត់អាវុធប្រល័យលោក​នានាត្រូវបានចុះហត្ថលេខាដោយ​រដ្ឋចំនួន ៨៤ និងបានផ្តល់សច្ចាប័នដោយប្រទេស​ ៤៥។  ប្រទេសចំនួន ៩គឺ សហរដ្ឋអាមេរិក រុស្ស៊ី ចិន អង់គ្លេស បារាំង អ៊ីស្រាអែល ប៉ាគីស្ថាន ឥណ្ឌានិងកូរ៉េខាងជើងបានធ្វើពហិការមិនចូលរួម សូម្បីតែថ្លែង​សុន្ទរកថាណាមួយ ដែលនាំទៅដល់ការគាំទ្រ​សន្ធិសញ្ញានេះ។

តើនេះអាចចាត់ទុកថាជាចេតនានៃការធ្វើឲ្យសន្ធិសញ្ញាក្លាយជាអសារឥតការ?

ចំពោះខ្ញុំ ទីមួយ គឺមានគេកំពុង​បំភ័យ​មនុស្សជាតិដោយ​បំបែរអារម្មណ៍ចេញពី​ហានិភ័យនៃសង្គ្រាមនុយក្លេអ៊ែរ ដោយមកផ្តោតលើសេដ្ឋកិច្ច​ដែលដួល​រាល នៅក្រោមវិបត្តិរោគរាតត្បាត បានជាដោះស្រាយ​វិបត្តិនេះថើរៗសិន។

មួយទៀត គឺបង្កើតផែនការយោធាតាមរយៈការបញ្ចេញ​សាច់ដុំរៀងៗខ្លួន ក្រោមលេស «ការពារពិភពលោក» ដែល​ជា​ការវិវត្តន៍ស្រដៀងគ្នាធ្លាប់មានជាគំរូកាលពីសន្ធិសញ្ញាប្រឆាំងនឹងអាវុធគីមីនិងជីវសាស្ត្រ ក៏ដូចជាគ្រាប់មីនផងដែលឧបទ្វីបឥណ្ឌូចិន​នេះ ធ្លាប់រងគ្រោះយ៉ាងដំណំ ពិសេសកម្ពុជាយើង​ ដូច​ប្រសាសន៍សម្តេចតេជោកាលពីថ្មីៗនេះដែលបានរំឮកថា​ ប្រទេស​កម្ពុជា​ក៏ធ្លាប់​បានរងគ្រោះ​យ៉ាង​ដំណំ​ដោយសារ​ជម្លោះ​សង្គ្រាមត្រជាក់ ការ​ខ្វែងគំនិត​គ្នា​ផ្នែក​មនោគមវិជ្ជា និង ការ​ប្រកាន់​ឥរិយាបថ​ជាតិនិយម​ជ្រុល ដែលកូនខ្មែរ​​ត្រូវតែ​ច្រានចោល យ៉ាង​ដាច់អហង្ការ​​រាល់​ការប៉ុនប៉ង​ណាមួយ​ នាំ​ទៅរក​ដានចាស់​មួយនោះ។

នៅ​ក្នុង​​ឱកាស​កិច្ចពិភាក្សា​ទូទៅ​នៃ​មហាសន្និបាត​អង្គការសហប្រជាជាតិ លើក​ទី​៧៥ កន្លងមកថ្មីៗ នេះ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតី​តេ​ជោ បាន​​​​អធិប្បាយថា ​ពិភពលោក​កំពុង​ប្រឈម​នឹង​ការគំរាមកំហែងដ៏​ខ្ពស់​បំផុតមិនធ្លាប់មាន​ក្នុង​រយៈពេល​៣០ ឆ្នាំ​ចុង​ក្រោយនេះ។ ការគម្រាម បង្កឡើង​ដោយ​ឥទ្ធិពល​នៃ​បញ្ហា​ជាច្រើន ក្រៅពីការ​បន្ត​រីក​រាលដាល​នៃ​ជំងឺ​កូ​វីដ​-១៩ រួមមានការប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ និង​បរិស្ថាន​ សង្គ្រាមត្រជាក់​បែ​ប​ថ្មី ភេរវកម្ម​មិនមែន​រដ្ឋ ការកេងប្រវ័ញ្ច និងនិន្នាការ​ទៅរក​ប្រព័ន្ធ​ពហុ​ប៉ូល តាមរយៈ​ការប្រកួតប្រជែង​ដ៏​តានតឹង រវាង​មហាអំណាច​ធំៗ អមនឹង​ការ​ងើបឡើង​នៃ​មហាអំណាច​ថ្នាក់​កណ្តាល​ ឆ្ពោះ​ទៅ​ជួរមុខ​នៃ​នយោបាយ​តំបន់​​។​

សម្តេចតេជោ​បានក្រើនរំឮក​ថា គុណ​តម្លៃ​ជា​មូលដ្ឋាន​ព្រមទាំងគោលការណ៍​ស្នូល​នៃ​ច្បាប់​អន្តរជាតិ ​កំពុង​ត្រូវ​បាន​គេ​រំលោភបំពាន ហើយការ​រីករាលដាលនៃ និន្នាការ​ឯកតោភាគី​និយម ការប្រើ​កម្លាំងគាបសង្កត់​ប្រទេស​ទន់ខ្សោយ ពីប្រទេសមានអំណាច ​កំពុងតែ​ប៉ះពាល់​ដល់​សណ្ដាប់ធ្នាប់​អន្តរជាតិដែលបានកសាងស្ថិរភាព​និង​វិបុលច្រើនឆ្នាំមកហើយ ប៉ុន្តែ សម្តេចប្រមុខរដ្ឋាភិបាលប្រកាសម៉ឺងម៉ាត់ ច្រានចោលដាច់អហង្ការ​រាល់​ការប៉ុនប៉ង​ណាមួយ​ ដែល​នាំ​ទៅរក​ការ​សារដាន​​ប្រវត្តិសាស្ត្រ។

មានតែ​សម្តេចតេជោប៉ុណ្ណោះ​ដែលជាបង្គោលគ្រឹះ ដឹកនាំកម្ពុជាប្រឆាំងដាន​​ប្រវត្តិសាស្ត្រជាជនរងគ្រោះនៃ​សង្គ្រាម​ត្រជាក់

ក្រៅ​ពី​ជោគជ័យនៃការអនុវត្តគោលនយោបាយឈ្នះឈ្នះ ដែលនាំឲ្យមានការបង្រួបបង្រួមជាតិ និង​មានសន្តិភាពពិតប្រាកដព្រមទាំង​យូរអង្វែងនៅកម្ពុជា សក្ខីភាពនៃទង្វើអនុញ្ញាតិឲ្យកប៉ាល់ ទេសចរណ៍ ចូលចតនៅខេត្តព្រះសីហនុ ស្មារតី និងសកម្មភាពទទួលបានការគាំទ្រ ក្នុងទំនាក់ទំនងអន្តរជាតិ ក្នុងស្មារតីគោរពអធិបតេយ្យភាព ឯករាជ្យភាព និងស្មើភាពគ្នានៅលើឆាកអន្តរជាតិ ព្រមទាំបណ្តាស្នាដៃនយោបាយធំៗរាប់មិនអស់ សម្តេចតេជោស័ក្តិសមត្រូវបានគេចាត់ទុកជាបង្គោលគ្រិះនៃការដឹកនាំកម្ពុជាប្រឆាំងទៅនឹងស្រមោល​សង្គ្រាមត្រជាក់លើកនេះ។

ប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែនក៏បានប្រកាសបន្តគាំទ្រយ៉ាងមោះមុតលើតួនាទីរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ព្រមទាំងលើកទឹក ចិត្តដល់អង្គការនេះ​ថាពិភពលោកនឹងមិនអាចបន្តនិរន្តរភាពប្រកបដោយសុខសន្តិភាពនិង ភ ពសុខុដុមរមនា ដោយគ្មានវត្តមានរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិដែលរឹងមាំ ឡើយ ។

ដោយសារបែបនេះហើយ កាតាព្វកិច្ច​រួមចំណែកក្នុងការទប់ទល់ជាមួយរបត់ពិភពលោកដ៏ធំ និងរហ័ស​មួយនេះ កូនខ្មែរគ្រប់រូប គួរត្រងត្រាប់ផ្តោតដើរតាម​នូវ​នយោបាយដ៏ចាស់ទុំ រឹងមាំ និងស្រួចស្រាល់ ច្បាស់លាស់របស់សម្តេចតេជោ ក្នុងបូរណភាព ការរួបរួម ដែលប្រជាជាតិខ្មែរកំពុង​ត្រូវការ​ជាចាំបាច់ ឆ្ពោះទៅរកកម្លាំងផ្ទៃក្នុងរឹងមាំជ្រោងទង់កម្ពុជា។

សាយ ពេជ្រ