សេដ្ឋកិច្ច
ការសិក្សា៖ ការប្រែប្រួសអាកាសធាតុបង្កការខូតខាតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចជាងការគិតរហូតដល់ ៦ ដង
ការសិក្សាថ្មីមួយពីអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចដែលចេញផ្សាយកាលពីពេលថ្មីៗនេះ បានរកឃើញថា ការខូតខាតផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចបង្កឡើងដោយការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ អាចធ្ងន់ធ្ងរលើសពីការគិតរហូតដល់ទៅ ៦ ដង ដោយសារកម្ដៅសកលរំពឹងថានឹងបង្ខាតទ្រព្យសម្បត្តិ ក្នុងអត្រាស្របនឹងកម្រិតនៃការខាតបង់ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដោយសារសង្រ្គាមរ៉ាំរ៉ៃ។ នេះបើតាមការចុះផ្សាយរបស់កាសែត ឌឹ ហ្គាដឌៀន។
ការសិក្សា ដែលមិនទាន់ឆ្លងកាត់ការពិនិត្យពីអ្នកជំនាញផ្សេងៗទៀត (Peer Review) របស់អង្គការអាមេរិក ការិយាល័យជាតិស្រាវជ្រាវសេដ្ឋកិច្ច (NBER) បាននិយាយថា ការកើនឡើងកំដៅ ១ អង្សារសេ (ធៀបនឹងកម្ដៅមុនសម័យបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្ម) នាំឱ្យផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបរបស់ពិភពលោក (GDP) ធ្លាក់ចុះរហូតដល់ ១២ ភាគរយ ដែលខ្ពស់ជាងការវិភាគកាលពីមុនៗឆ្ងាយ។
ចាប់តាំងពីបដិវត្តន៍ឧស្សាហកម្មមក ពិភពលោកបានឡើងកំដៅលើសពី ១ អង្សារសេ ហើយអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាកាសធាតុជាច្រើន បានព្យាករណ៍ព្រមានយ៉ាងព្រួយបារម្ភថា ពិភពលោកនឹងកើនកម្ដៅដល់ ៣ អង្សារសេនៅចុងសតវត្សន៍នេះ ដោយសារតែការបន្តនៃការប្រើប្រាស់ឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល ដែលការណ៍នេះនឹងបង្កមហន្តរាយដ៏សម្បើមធ្ងន់ធ្ងរ។
ការសិក្សាថ្មីលើកឡើងថា ការកើនឡើងកម្ដៅ ៣ អង្សារសេ នឹងបណ្តាលឱ្យមាន «ការធ្លាក់ចុះយ៉ាងគំហុកនៃទិន្នផល ដើមទុន និងការប្រើប្រាស់លើសពី ៥០ ភាគរយ ត្រឹមឆ្នាំ ២១០០»។ ការបាត់បង់សេដ្ឋកិច្ចនេះ គឺធ្ងន់ធ្ងរណាស់ ដែលវា «អាចប្រៀបធៀបទៅនឹងការខូចខាតសេដ្ឋកិច្ច ដែលបណ្តាលមកពីសង្គ្រាមក្នុងស្រុក និងសង្គ្រាមអចិន្ត្រៃយ៍បាន»។
លោក Adrien Bilal សេដ្ឋវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Harvard ដែលស្រាវជ្រាវរួមគ្នាជាមួយលោក Diego Känzig សេដ្ឋវិទូនៅសាកលវិទ្យាល័យ Northwestern បានសរសេរថា៖ «វានឹងនៅតែមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចសម្រាប់ប្រទេសមួយចំនួន ប៉ុន្តែនៅចុងសតវត្សរ៍នេះ មនុស្សនឹងក្រជាងស្ថានភាពដែលពួកគេត្រូវមានប្រសិនបើគ្មានការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ រហូតដល់ ៥០ភាគរយ»។
លោក Bilal បាននិយាយថា ការបាត់បង់ទ្រព្យសម្បត្តិនឹងកើនឡើង ប្រសិនបើវិបត្តិអាកាសធាតុកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរ ដែលអាចប្រៀបធៀបទៅនឹងប្រភេទនៃការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ច ដែលគេឃើញក្នុងអំឡុងសង្រ្គាម។
លោក Bilal បានគូសបញ្ជាក់ថា៖ «ដើម្បីកុំឱ្យច្រឡំ ការប្រៀបធៀបទៅនឹងសង្រ្គាម មានតែលើផ្នែកនៃការប្រើប្រាស់ និងផលិតផលក្នុងស្រុកសរុបប៉ុណ្ណោះ។ រាល់ការឈឺចាប់ និងការស្លាប់នៃសង្រ្គាមគឺជារឿងសំខាន់ ហើយមិនត្រូវបានរាប់បញ្ចូលក្នុងការវិភាគនោះទេ»។ យ៉ាងក៏ដោយ លោកបន្តថា៖ «ការប្រៀបធៀប អាចមើលទៅគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើល ប៉ុន្តែបើនិយាយពី GDP សុទ្ធ មានភាពស្រដៀងគ្នាទៅនឹងសង្រ្គាម ហើយវាជាការគិតដែលគួរឲ្យបារម្ភ»។
គួរគូសបញ្ជាក់ថា ការសិក្សាថ្មីដដែលបានដាក់ការប៉ាន់ប្រមាណខ្ពស់ លើការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ច ជាងការស្រាវជ្រាវពីមុនៗ ដោយគណនាតម្លៃសង្គមកាបូន (តម្លៃគិតជាដុល្លារនៃការខូចខាតដែលកើតមានពីការបំភាយកាបូនមួយតោន) ១ ០៥៦ ដុល្លារ/តោន។ ទីភ្នាក់ងារការពារបរិស្ថានសហរដ្ឋអាមេរិក (EPA) បានប៉ាន់ស្មានតម្លៃនេះ ប្រហែល ១៩០ ដុល្លារ/តោនប៉ុណ្ណោះ។
យ៉ាងណាមិញ លោក Bilal បានថ្លែងថា ការសិក្សាថ្មីរបស់ខ្លួន ធ្វើឡើងដោយមើលពី ការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ ដោយការវិភាគលើមាត្រដ្ឋានសកល ជាជាងផ្អែកលើមូលដ្ឋានប្រទេសនីមួយៗ។ លោកបន្តថា វិធីសាស្រ្តនេះ បានចាប់យកលក្ខណៈទំនាក់ទំនងគ្នាទៅវិញទៅមកនៃផលប៉ះពាល់នៃរលកកំដៅ ព្យុះ ទឹកជំនន់ និងផលប៉ះពាល់ធាតុអាកាសហួសហេតុផ្សេងៗទៀត ដែលបំផ្លាញទិន្នផលដំណាំ កាត់បន្ថយផលិតភាពកម្មករ និងកាត់បន្ថយការវិនិយោគទុនជាដើម។
ការសិក្សារបស់ NBER ចេញផ្សាយឡើង ក្រោយពីការស្រាវជ្រាវដាច់ដោយឡែកពីគ្នាមួយ ដែលបានចេញផ្សាយកាលពីខែមុន និងបានរកឃើញថា ប្រាក់ចំណូលជាមធ្យមរបស់សកល នឹងធ្លាក់ចុះជិត ១/៥ ក្នុងរយៈពេល ២៦ ឆ្នាំខាងមុខ បើប្រៀបធៀបទៅនឹងអ្វីដែលពួកគេគួរមាន បើគ្មានវិបត្តិអាកាសធាតុ។ ការកើនឡើងសីតុណ្ហភាព ភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំង និងធាតុអាកាសហួសហេតុកាន់តែញឹកញាប់ និងខ្លាំងក្លា រំពឹងថានឹងបណ្តាលឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញចំនួន ៣៨ ទ្រីលានដុល្លារជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅពាក់កណ្ដាលសតវត្សរ៍នេះ។
ការសិក្សាទាំង២នេះ បញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ថា ការងាកចេញពីឥន្ធនៈហ្វូស៊ីល និងការទប់ស្កាត់ផលប៉ះពាល់នៃការប្រែប្រួលអាកាសធាតុគឺជាវិធានការបន្ទាន់៕
រូបភាពរលំបាក់អគារគួររន្ធត់នៅថៃ ប៉ុន្តែអាជ្ញាធរបញ្ជាក់ថា ចំនួនអ្នកស្លាប់មាន៩នាក់ដល់ពេលនេះ
រហូតដល់ពេលនេះ មីយ៉ាន់ម៉ារកឃើញអ្នកស្លាប់និងរបួសជិត៩០០នាក់ក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដី
ក្រុមហ៊ុនបច្ចេកវិទ្យាទំនើបចិន ប្ដេជ្ញាជំរុញកម្មវិធីសិក្សា TVET កម្ពុជា ឱ្យស្របតាមស្តង់ដារសិក្សានៃប្រទេសចិន និងអាល្លឺម៉ង់
មន្ត្រីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ៖ ម្ចាស់អាជីវកម្ម ដែលប្រឈមហានិភ័យ ត្រូវមានធានារ៉ាប់រងសម្រាប់អាជីវកម្មខ្លួន
តើគ្រោះរញ្ជួយដីកើតនៅមីយ៉ាន់ម៉ាប៉ះពាល់និងជះឥទ្ធិពលដល់ណាខ្លះ?
កម្មករសំណង់ ៤៣នាក់ ជាប់ក្រោមគំនរបាក់បែកនៃអគារ ដែលរលំក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅ បាងកក
ការដ្ឋានសំណង់អគារខ្ពស់ៗមួយចំនួនក្នុងក្រុងប៉ោយប៉ែតត្រូវបានផ្អាក និងជម្លៀសកម្មករចេញក្រៅ
ការខូចខាតបឋម ព្រោះគ្រោះរញ្ជួយដីដ៏ខ្លាំងក្លាដែលវាយប្រហារអាស៊ីអាគ្នេយ៍
នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ ដាក់ចេញបទបញ្ជាបន្ទាន់ដើម្បីគ្រប់គ្រង់គ្រោះរញ្ជួយដី
អាស៊ីអាគ្នេយ៍ច្រើនប្រទេសជួបរញ្ជួយដី ប៉ុន្តែ ថៃនិងមីយ៉ាន់ម៉ា ធ្ងន់ជាងគេ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ១៥ ម៉ោង agoកម្មករសំណង់ ៤៣នាក់ ជាប់ក្រោមគំនរបាក់បែកនៃអគារ ដែលរលំក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅ បាងកក
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ agoរដ្ឋបាល ត្រាំ ច្រឡំដៃ Add អ្នកកាសែតចូល Group Chat ធ្វើឲ្យបែកធ្លាយផែនការសង្គ្រាម នៅយេម៉ែន
-
សន្តិសុខសង្គម២ ថ្ងៃ agoករណីបាត់មាសជាង៣តម្លឹងនៅឃុំចំបក់ ស្រុកបាទី ហាក់គ្មានតម្រុយ ខណៈបទល្មើសចោរកម្មនៅតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់
-
ព័ត៌មានជាតិ១ ថ្ងៃ agoបងប្រុសរបស់សម្ដេចតេជោ គឺអ្នកឧកញ៉ាឧត្តមមេត្រីវិសិដ្ឋ ហ៊ុន សាន បានទទួលមរណភាព
-
ព័ត៌មានជាតិ៤ ថ្ងៃ agoសត្វមាន់ចំនួន ១០៧ ក្បាល ដុតកម្ទេចចោល ក្រោយផ្ទុះផ្ដាសាយបក្សី បណ្តាលកុមារម្នាក់ស្លាប់
-
កីឡា១ សប្តាហ៍ agoកញ្ញា សាមឿន ញ៉ែង ជួយឲ្យក្រុមបាល់ទះវិទ្យាល័យកោះញែក យកឈ្នះ ក្រុមវិទ្យាល័យ ហ៊ុនសែន មណ្ឌលគិរី
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៥ ថ្ងៃ agoពូទីន ឲ្យពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែនក្នុងទឹកដីខ្លួនកាន់កាប់ ចុះសញ្ជាតិរុស្ស៊ី ឬប្រឈមនឹងការនិរទេស
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៣ ថ្ងៃ agoតើជោគវាសនារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ «ផែថងថាន» នឹងទៅជាយ៉ាងណាក្នុងការបោះឆ្នោតដកសេចក្តីទុកចិត្តនៅថ្ងៃនេះ?