អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌ នៃក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ស៊ីយ៉ុន សុភារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ ប្រាប់ “កម្ពុជាថ្មី” នៅរសៀលថ្ងៃទី៣ មីនានេះថា មានការផ្សព្វផ្សាយថា ថៃ បានស្នើដាក់ ក្រមា ចូល​ក្នុង​បញ្ជី​បេតិកភណ្ឌ​របស់ អង្គការ ​យូណេស្កូ និងបណ្ដាលឱ្យ​សាធារណជនរិះគន់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈថា មិនអើពើធ្វើការ ខណៈប្រទេសដទៃ ពិសេសថៃ ដែលមានវប្បធម៌ប្រហាក់ប្រហែលគ្នា។

លោក ស៊ីយ៉ុន សុភារិទ្ធ មានប្រសាសន៍បន្តថា៖ “ពាក់ព័ន្ធ ការស្នើសុំដាក់ ក្រមា ចូលបញ្ជីបេតិកភណ្ឌពិភពលោក មិនមែន​ក្រសួងវប្បធម៌​មិនអើពើទេ គឺបានធ្វើការជាង ២ឆ្នាំមកហើយ ​​មានទាំងការងារស្នើបញ្ចូល​មរតក​អរូបី​ផ្សេងៗ ដោយក្រសួងបាន​បោះពុម្ពជាសៀវភៅ ចុះបញ្ជីសារពើភណ្ឌ និងព្យាយាមធ្វើបច្ចុប្បន្នភាព​មរតក​អរូបីទាំងនោះ​បន្តទៀត។ ព្រោះបើយើងមាន ក្នុងបញ្ជីសារពើភណ្ឌរបស់ក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈហើយ យើងអាចរៀបចំយន្តដើម្បីស្នើសុំទៅយូណេស្កូបាន”។

អគ្គនាយក អគ្គនាយកដ្ឋានបច្ចេកទេសវប្បធម៌ រូបនេះលើកឡើងថា ដើម្បីស្នើដាក់ ក្រមាខ្មែរ ទៅយូណេស្កូបាន មិនមែនក្រសួងអ្នកស្នើទេ គឺសហគមន៍ ឬអ្នកភូមិដែលជាម្ចាស់មរតក។ លោកបញ្ជាក់ថា ចំពោះមរតករូបី គឺរដ្ឋាភិបាល ជាអ្នកគ្រប់គ្រង និងមានភារកិច្ចរៀបចំឯកសារស្នើសុំ ដូចជា ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ប្រាសាទព្រះវិហារ ជាដើម។ ចំណែក មរតកវប្បធម៌អរូបី គឺម្ចាស់មរតកអរូបីដែលជាអ្នកស្រុកអ្នកភូមិ ឬយើងទាំងអស់គ្នា ស្រឡាញ់ចង់ការពារ ជាអ្នកស្នើសុំ ​ហើយក្រសួងរៀបចំតាមសំណើបន្ត។

លោក ស៊ីយ៉ុន សុភារិទ្ធ បញ្ជាក់ថា៖ “អ្នកតម្បាញ​​ជាច្រើនសហគមន៍ បានរួមគ្នាស្នើឱ្យដាក់ ក្រមាខ្មែរ ចូលបញ្ជី បេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបី នៃមនុស្សជាតិរបស់ អង្គការយូណេស្កូ ហើយក្រសួងវប្បធម៌បានចូលសម្របសម្រួលជួយកិច្ចការ​សំណើហ្នឹង។ ធម្មតា ក្រសួងមិនសូវបានប្រកាសថាធ្វើនេះនោះទេ គឺក្រសួងធ្វើតែម្ដង តាម​អនុសាសន៍ ជំទាវបណ្ឌិតសភាចារ្យថា ឱ្យខំធ្វើទៅ មិនបាច់មាត់អីទេ។ ​ពួកខ្ញុំក្រុមការងារ​ខំជួយ​សម្របសម្រួល ចុះទៅពិនិត្យស្រាវជ្រាវ សង្កេតផ្ទាល់ ប្រមូលទិន្នន័យ ជួយប្រែសម្រួលអត្ថបទ​ស្នើសុំជាភាសាអង់គ្លេស ព្រមទាំងរៀបចំសិក្ខាសាលា”។

លោកមានប្រសាសន៍បន្តថា៖ “ជាក់ស្ដែង ថ្មីៗនេះ កាលថ្ងៃទី២០ ២១ ខែកុម្ភៈនេះ យើងទើបធ្វើសិក្ខាសាលា ដែលមានគ្រប់ភាគីមានទាំង អ្នកតម្បាញ វិស័យឯកជន ក្រសួងពាក់ព័ន្ធ អង្គការសង្គមស៊ីវិល ចូលរួមនៅ ខេត្តបន្ទាយមានជ័យ ដើម្បីពិនិត្យ​ឯកសារ​ដែល​ធ្វើហើយ គួរកែសម្រួល បន្ថែមបន្ថយ អ្វីខ្លះ។ ឯកសារនេះ យើងសម្រេចបាន ជាង ៧០ភាគរយ​ហើយ ដោយថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា យើងរៀបចំសិក្ខាសាលាមួយទៀត ដើម្បីកែសម្រួលបញ្ចប់​ឯកសារ​ស្នើសុំ ដែលនឹងត្រូវដាក់ស្នើទៅ យូណេស្កូ នៅថ្ងៃទី៣១ ខែមីនានេះ”។​

លោក ស៊ីយ៉ុន សុភារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ថា ខាង យូណេស្កូ លើកទឹកចិត្ត ឱ្យដាក់សម្បត្តិវប្បធម៌អរូបីរួមគ្នា ព្រោះមរតកវប្បធម៌អរូបីមាន​ការឆ្លង​ឥទ្ធពល​គ្នា​ទៅវិញទៅមក ដែលយើងមិនគួរយក មរតកវប្បធម៌អរូបីជាអាវុធ ជាភ្លើងដើម្បី​ដុត​គ្នា​នោះទេ ដោយមរតកវប្បធម៌អរូបីទាំងនោះមានភាពប្លែកគ្នាតាមប្រទេសនីមួយៗ ដែលគួរ​លើក​ទឹក​ចិត្តគ្នាឱ្យថែរក្សា លើកស្ទួយ ព្រោះមរតកវប្បធម៌ប្រឈមការបាត់បង់ខ្លាំង។ លោកបញ្ជាក់ថា បើ កម្ពុជា ឬប្រទេសណា ស្នើ​ដាក់ក្រមា ក្នុងបញ្ជីបេតិកភណ្ឌ​អរូបី​របស់​យូណេស្កូ ជាប់ មិនមែនមានន័យថា ប្រទេសផ្សេងៗទៀតមិនអាចដាក់បានទៀតទេ គឺយូណេស្កូអាចបន្ថែមបាន។​

គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុង​វប្បធម៌​ប្រពៃណី​ខ្មែរ ក្រមា​មាន​អត្ថប្រយោជន៍​ ​បង្ហាញ​ពី​អត្តសញ្ញាណ​ជន​ជាតិ​ខ្មែរ។  ក្រមា​ខ្មែរ​ក៏​បង្ហាញ​អំពី​ប្រពៃណី​ទំនៀម​ទម្លាប់​ក្នុង​ការ​ប្រើប្រាស់​សម្រាប់​ជីវភាព​ប្រចាំ​ថ្ងៃ​ដូចជា​​បាំង​ថ្ងៃ ជួត​ក្បាល ជូត​មុខ បង់​ក និង​បញ្ជាក់​ពី​វីរភាព​ស្ត្រី​ខ្មែរ​ក្នុង​ការ​អត់ធ្មត់​ត្បាញ​កប្បាស​មួយ​សរសៃៗ។ នៅ​សម័យ​ហ្វូណន ឬ​សម័យ​អាណាចក្រ​ភ្នំ គេ​រក​ឃើញ​រឿង​ដំណាល​មួយ​ថា ក្រមា​គឺ​ជា​ស្បៃ​របស់​នាង​នាគ​ដែល​ទុក​សម្រាប់​ឱ្យ​ព្រះ​ថោង​តោង​ចូល​ទៅ​ក្នុង​ទឹក​ដើម្បី​រក​សេចក្ដីសុខ។

ក្រមារបស់ខ្មែរប្រវែង ១០០០ ម៉ែត្រ ដែលត្បាញរួមគ្នាដោយប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងមាន​ជន​បរទេសផងដែរនោះ បានជាប់កំណត់ត្រាពិភពលោកជាក្រមាមានប្រវែងជាងគេ ពីគណៈកម្មការ Guinness World Record នាថ្ងៃអាទិត្យ ទី០១ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០១៨។ សមិទ្ធផលជាទីមោទនភាពកើតចេញពីរួមគ្នាត្បាញ់របស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរអស់រយៈពេលជិត ៥ខែ អ្នកចូលរួមត្បាញក្រមា ចំនួន ១៩ ៧៧១ នាក់។

គួររំលឹកថា កាលពីថ្ងៃទី២៨ ខែកុម្ភៈ អ្នកនាង Traisulee Traisoranakul អ្នកនាំពាក្យ ការិយាល័យនាយករដ្ឋមន្ត្រី បានថ្លែងនៅក្នុងកិច្ចប្រជុំគណៈរដ្ឋមន្ត្រីថា ថៃមានគម្រោងស្នើដាក់ក្រមា ដែលជាក្រណាត់ចម្រុះពណ៌របស់ថៃ (Multifunctional cloths in Thai life) ទៅក្នុងបញ្ជីឈ្មោះតំណាងបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌អរូបីរបស់មនុស្សជាតិរបស់អង្គការយូណេស្កូ ហើយឱ្យអគ្គនាយកដ្ឋានផ្សព្វផ្សាយវប្បធម៌ ក្នុងឋានៈជាលេខាធិការនៃគណៈកម្មាធិការផ្សព្វផ្សាយ និងអភិរក្សបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ ជាអ្នកចុះឈ្មោះក្នុងឯកសារសម្រាប់បញ្ជូនទៅកាន់យូណេស្កូ៕