សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន៖ រឿងមីយ៉ាន់ម៉ា ទុកឱកាសឱ្យ​​ខ្ញុំធ្វើការសិន

មានប្រសាសន៍ក្នុងពិធី​ សម្ពោធដាក់ឱ្យប្រើប្រាស់ជាផ្លូវការ សណ្ឋាគារ “ហាយ៉ាត់ រីជិនស៊ី ភ្នំពេញ” នាព្រឹកថ្ងៃទី ១៥ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ ​នេះ​ សម្តេចអគ្គមហាសេនាបតីតេជោ ហ៊ុន សែន នាយករដ្ឋមន្ត្រី នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា បានលើកឡើងថា នៅ ខែមករាខាងមុខ សម្តេច​នឹងទៅ មីយ៉ាន់ម៉ាហើយ ហាមឃាត់សម្តេចមិនបាន​​ទេ ទុកឱកាសឱ្យ​​សម្តេច​ធ្វើការសិន ប៉ុន្តែក៏មិន​អាច​ដាក់លក្ខខណ្ឌបានដែរ។​

នៅ ក្នុងជំនួប​ពិភាក្សា​ជាមួយ លោក វុនណា ម៉ោងលីន (Wunna Maung Lwin) រដ្ឋមន្រ្តីការបរ​ទេស និងជាបេសកជនពិសេសរបស់ប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ និងនាយករដ្ឋមន្ត្រីនៃសាធារណរដ្ឋសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា ​កាលពីថ្ងៃទី ៧ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២១ កន្លងទៅ​ សម្ដេច​តេជោ ហ៊ុន  សែន ​បាន​ប្រកាសហើយថា សម្តេចនឹងអញ្ជើញទស្សនកិច្ចមីយ៉ាន់ម៉ា ​នៅថ្ងៃទី ៧ និង ទី៨ ខែមករា ឆ្នាំ២០២២។​

ទាក់ទង​បញ្ហានេះ សម្តេច​តេជោ​ សែន​ បានបញ្ជាក់យ៉ាងដូច្នេះថា៖ “នៅ ខែមករា ខ្ញុំនិយាយតែដដែល គឺខ្ញុំទៅ មីយ៉ាន់ម៉ា ហាមឃាត់ខ្ញុំមិនបានទេ ទុកឱកាសឱ្យខ្ញុំធ្វើ ទុកឱកាសឱ្យខ្ញុំធ្វើបានទេ? ពីព្រោះយើងមិនអាចហៅ អាស៊ានទៅ រួចទេ ប្រសិននៅ តែអាស៊ាននៅ តែ៩នោះ ត្រូវសង្គ្រោះពីអាស៊ាន៩ មកអាស៊ាន១០ គឺជារឿងចាំបាច់បំផុតរបស់អាស៊ាន។ សភាពការណ៍នៅ មីយ៉ាន់ម៉ា វាជារឿងមួយហើយ ប៉ុន្តែមុននឹងជួយមីយ៉ាន់ម៉ា ត្រូវតែអាស៊ានពិតប្រាកដ រឿងនេះមិនមែនជារឿងលេងសើចទេ។ បើមិនអ៊ីចឹង វានឹងបង្កើតទម្លាប់មួយ គឺអ្នកណាធ្វើប្រធានអាស៊ាន មិនពេញចិត្តអ្នកណាមួយ មិនអញ្ជើញគេចូលប្រជុំ តម្លៃអាស៊ាននៅ កន្លែងណាទៀត?”។​

មានប្រសាសន៍នៅ ក្នុងពិធីនោះ សម្ដេចតេជោ​បាន​លើកឡើង​ពីប្រទេសអង់គ្លេសផងដែរ ដោយ​​បាន​បញ្ជាក់ថា វាពិតជា​មានហេតុផលអ្វីមួយហើយ ដែល​ធ្វើឱ្យប្រទេសអង់គ្លេសត្រូវចាក​ចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប តែនោះ គឺជារឿងជាច្បាប់របស់អឺរ៉ុប តែយើងក៏មាន​ធម្មនុញ្ញអាស៊ានរបស់យើងដែរ។ សម្តេចបានលើកជាសំណួរថា បើមិនឱ្យធ្វើការជាមួយអ្នកដឹកនាំប្រទេស តើត្រូវធ្វើការជាមួយអ្នកណា?។ ​សម្ដេច​អះអាងថា សម្ដេចគ្រាន់តែធ្វើអ្វីទៅ តាមធម្មនុញ្ញអាស៊ានប៉ុណ្ណោះ សម្ដេចមិនអាចបំពានបានទេ។

សម្តេចប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលបាន​បញ្ជាក់ថា ​​រឿងមីយ៉ាន់ម៉ា ដោះចប់ ឬមិនចប់ មិនអាស្រ័យលើអាស៊ានទេ។ អាស៊ានគ្រាន់តែជាចំណែកមួយជួយដល់មីយ៉ាន់ម៉ាប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែការដោះស្រាយ គឺមីយ៉ាន់ម៉ាខ្លួនឯង។ អាស៊ានគ្រាន់តែជាអ្នកសម្របសម្រួល​ ដូចជាករណីកម្ពុជាដែរ ទាំងអាស៊ាន ទាំងអង្គការសហប្រជាជាតិ គ្រាន់តែជាចំណែកមួយ​ខាងក្រៅ ។ ចំណែកការ​​​ស្រុះស្រួលគ្នា ​​ឬមិនស្រុះស្រួលគ្នា​ គឺ​ជារឿងរបស់កម្ពុជា។

សម្តេចតេជោមានប្រសាសន៍ថា៖ “អ្នកខ្លះថា ចាំមើលកម្ពុជាដោះស្រាយបាន ឬមិនបាន? វាមិនអាស្រ័យលើកម្ពុជាទេ។ តែកម្ពុជា នឹងខិតខំ​​សម្រប​សម្រួលបញ្ហានៅ មីយ៉ាន់ម៉ា ដើម្បីវិល​ត្រឡប់ទៅ រកស្ថានភាពមួយ​ដ៏ប្រសើរ”។

សម្តេច​បញ្ជាក់ថា ការចរចាមួយ មិន​មែនធ្វើរយៈពេលខ្លីចប់នោះទេ ដូចករណី​កម្ពុជា ចរចារយៈពេល ​៤ ឆ្នាំ ទើបចេញកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីស បន្ទាប់មកកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស​បានអូសបន្លាយបន្ថែមទៀត រហូតដល់ឆ្នាំ ១៩៩៣ ទើបចប់ អ៊ុនតាក់ដកចេញ។​

សូមជម្រាបថា មីយ៉ាន់ម៉ា ដែលជាសមាជិកវ័យក្មេងរបស់អាស៊ាន បានអវត្តមាននៅ ក្នុងកិច្ចប្រជុំកំពូលអាស៊ាន នៅ ក្នុងឆ្នាំ ២០២១​ នេះ ក្រោយប្រឈមនឹងវិបត្តិនយោបាយផ្ទៃក្នុង និងភាពច្របូកច្របល់អូសអន្លាយរយៈពេលជិត ១ ឆ្នាំមក​ ចាប់តាំងពីព្រឹត្តិការណ៍រដ្ឋប្រហារយោធា ដែលដឹកនាំដោយលោក មីង អោងឡាំង ទម្លាក់គណបក្សរបស់ ​លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី បន្ទាប់ពីបោះឆ្នោត។ អវត្តមានមីយ៉ាន់ម៉ា បានធ្វើឱ្យអាស៊ានបាត់បង់កុងសង់ស៊ីស នៅ ក្នុងការសម្រេចក្នុងកិច្ចប្រជុំកន្លងមក។

ជាមួយនឹងកាបង្ហាញឆន្ទៈដោះស្រាយបញ្ហាមីយ៉ាន់ម៉ា សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន នឹង​អញ្ជើញទៅ ទស្សនកិច្ចនៅ មីយ៉ាន់ម៉ា នៅ ដើមខែមករា ឆ្នាំ២០២២ តបតាមការអញ្ជើញរបស់​ប្រធានក្រុមប្រឹក្សារដ្ឋ និងជានាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់មីយ៉ាន់ម៉ា។ សម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានអះអាងថា អាស៊ានមិនគួរបែកបាក់ ព្រោះតែប្រទេសដទៃនោះឡើយ ដូច្នេះការពង្រឹងអាស៊ានឡើងវិញ​ជាកិច្ចការដ៏ចាំបាច់ នៅ ពេលកម្ពុជាធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះអាស៊ានឆ្នាំ ២០២២៕​

អត្ថបទ៖ កោះកែវ