សុខភាព

ស្វែងយល់ពីកត្តាប្រឈម មូលហេតុ និងរោគសញ្ញា ជំងឺមហារីកសុដន់

បានផុស

៤ years មុន

នៅ

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ១៧ ធ្នូ ២០២០

ដោយ

បច្ចុប្បន្ននៅលើពិភពលោក ជំងឺមហារីកសុដន់ ជាកង្វល់ទី១ ក្នុងចំណោមជំងឺមហារីករបស់ស្ត្រីទាំងអស់។ ចំណែកនៅប្រទេសកម្ពុជាយើងជំងឺនេះ គឺស្ថិតក្នុងចំណាត់ថ្នាក់ទី២ នៃជំងឺមហារីករបស់ស្ត្រី។ គេសង្កេតឃើញជំងឺនេះច្រើនមាននៅលើស្ត្រីវ័យចំណាស់ ប៉ុន្តែស្ត្រីវ័យក្មេងក៏អាចជួបប្រទះដែរ។ អត្រា នៃអ្នកជំងឺមហារីកសុដន់ ៖
– ១០% អាចកើតលើស្ត្រីវ័យក្រោម៣៥ឆ្នាំ
– ២០% អាចកើតលើស្ត្រីវ័យក្រោម៥០ឆ្នាំ
– ៥០% អាចកើតលើស្ត្រីវ័យចន្លោះ៥០-៦៩ឆ្នាំ
– ២៨% អាចកើតលើស្ត្រីវ័យចន្លោះ ៦០ឆ្នាំ ឡើងទៅ

ក) កត្តាប្រឈម និងមូលហេតុដែលបណ្តាលឲ្យកើតមានមហារីកសុដន់លើស្ត្រី ៖
ជំងឺមហារីកសុដន់កើតឡើងពីការវិវត្តន៍ នៃកោសិកាក្រពេញដោះ។ កត្តាដែលអាចបង្កឲ្យមានជំងឺនេះរួមមាន ៖
– កត្តាអ័រម៉ូនស្ត្រី: ស្ត្រីខ្លះឆាប់ពេញវ័យពេក (មុន១២ឆ្នាំ) និងស្ត្រីខ្លះទៀតអស់រដូវយូរពេក(ក្រោយ៥៥ឆ្នាំ)
– ស្ត្រីដែលមានបុត្រទី១ ក្រោយអាយុ៣០ឆ្នាំ
– ស្ត្រីដែលប្រើថ្នាំពន្យារការមានរដូវ
– បញ្ហាតំណពូជ
– របបចំណីអាហារ:
• អ្នកមិនសូវទទួលទានបន្លែ
• អ្នកមិនបានហាត់កីឡា
• អ្នកធាត់ខ្លាំង
• អ្នកញាំស្រា ៥០០ml ក្នុងមួយថ្ងៃ
– ជក់បារី
– ប្រវត្តិក្រុមគ្រួសារមាន: ជំងឺមហារីកសុដន់ មហារីកដៃស្បូន (អត្រាអាចកើតជំងឺមហារីកសុដន់មានពី ២០%-៣០% ក្នុងលក្ខណៈដំណពូជ)។

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

ខ) រោគសញ្ញា ៖
– ដុំមួយ ឬច្រើននៅក្នុងសុដន់ ទំហំតូចឬធំគែមជុំវិញ ដុំមិនច្បាស់លាស់ រឆេងរឆូញមិនអាចរំកិលបានជាប់ស្អិតជាមួយសាច់ដុំ
– ស្បែកសុដន់រាងដូចសំបកក្រូច
– ក្បាលដោះផតចូលក្នុង
– ដោះប្រែប្រួលទំហំខុសធម្មតាខ្លាំង
– ចេញទឹកដោះលាយឈាម
– មានកូនកណ្តុរនៅក្រោមក្លៀក
– សញ្ញាផ្សេងៗទៀត

ជួនកាលការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងព្យាបាលយឺត នាំឲ្យដុំនោះអាចលូតលាស់រាលដាលទៅកន្លែងផ្សេង និងបណ្តាលឲ្យមានអាការៈក្អួតចង្អោរ ស្រកទម្ងន់ ស្បែកឡើងពណ៌លឿង ឈឺសន្លាក់ឆ្អឹងឈឺក្បាល ក្អក។

តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីដឹងថាមានជំងឺមហារីកសុដន់?
គ) ការធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ នៃជំងឺមហារីកសុដន់ ៖
– ការប៉ះ ឬស្ទាបពិនិត្យទម្រង់របស់ដុំដោះ
– ការពិនិត្យអេកូសុដន់
– ការពិនិត្យថតគាបសុដន់ (បើស្ត្រីអាយុពី៤០ឆ្នាំឡើង)
– ការថតស្កេន (Scan)
– ការថត អ៊ីអែអឹម (IRM)
– ការចោះដុំសាច់ដោយធ្វើតាមម៉ាស៊ីនអេកូ (Échographie guidée pour biopsie chirurgicale, biopsie percutanée)
– ការវិភាគលើសាច់ដែលបានចោះរួច (Anatomopathologie de la pièce biopsique)។

ឃ) ការព្យាបាល ៖
ការព្យាបាលជំងឺមហារីកសុដន់ ធ្វើឡើងទៅតាមទំហំរបស់ដុំដោះ។ ជាទូទៅការព្យាបាលនោះរួមមាន ៖
– ការវះយកដុំសាច់មហារីក ដោយកាត់ចេញដោះទាំងមូល ឬពាក់កណ្ដាល
– ការព្យាបាលដោយថ្នាំគីមី

– ការព្យាបាលដោយកាំរស្មីអ៊ីយ៉ុង
– ការព្យាបាលដោយ អ័រម៉ូន

ង) វិធីបង្ការកុំឲ្យមានជំងឺមហារីកសុដន់ ៖
ការពិនិត្យសុខភាពផ្នែករោគស្ត្រីជាមួយគ្រូពេទ្យឯកទេសរោគស្ត្រី:
– ថតកៀបសុដន់រៀងរាល់ឆ្នាំដើម្បីពិនិត្យស្រាវជ្រាវរកជំងឺមហារីកសុដន់ ចាប់ពីអាយុ៤០ឆ្នាំទៅ
– ករណីក្រុមគ្រួសារមានម្នាក់កើតជំងឺមហារីកសុដន់ ក្រោមអាយុ៥០ឆ្នាំ ត្រូវពិនិត្យរៀងរាល់៦ខែម្តង ដោយធ្វើការកៀបដោះ អេកូដោះ។

ជាទូទៅ នៅប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ កម្មវិធីបង្ការមហារីកសុដន់លើស្ត្រី ត្រូវបានធ្វើឡើងរៀងរាល់២ឆ្នាំម្តង។

ច) ស្ត្រីគ្រប់រូបត្រូវចេះស្ទាប និងពិនិត្យសុដន់របស់ខ្លួនដោយ ៖
១. ឈរនៅមុខកញ្ចក់ ៖
ពិនិត្យសុដន់នូវសញ្ញាខាងក្រោមៈ
– ការចេញទឹកដោះ (Écoulement mamelonnaire)
– ស្បែកគ្រើមដូចសំបកក្រូច
– ក្រហមរមាស់ ផតចូលនៃផ្នែកណាមួយ

២. លើកដៃខាងស្តាំឡើង ហើយដៃឆ្វេងប្រើចុងម្រាមដៃ៣ស្ទាបដោះស្តាំ ដោយចាប់ផ្ដើមស្ទាបពីខាងក្រៅទៅស្ទាបជារង្វង់។
៣. សូមធ្វើការពិនិត្យសុដន់ទាំង២ ព្រមទាំងក្លៀក
៤. ការបញ្ចប់ការពិនិត្យសុដន់ចុងក្រោយ ត្រូវពិនិត្យចុងដោះ មានចេញទឹកដោះលាយឈាម ឬអត់ឬក៏ផតក្បាលចូលក្នុង។

ប្រសិនបើមានករណីសង្ស័យ ឬមានអាការៈដូចបានរៀបរាប់ខាងលើ មេត្តាប្រញាប់ជួបពិគ្រោះវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញរោគស្ត្រីនៅមន្ទីរពេទ្យកាល់ម៉ែត ដើម្បីធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យ និងទទួលការព្យាបាលឲ្យបានត្រឹមត្រូវ និងទាន់ពេលវេលា ចៀសវាងយឺតពេល ដែលបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត៕
អត្ថបទ ៖ រស្មី

Related Topics:មហារីកសុដន់