ព័ត៌មានជាតិ
ស្វែងយល់ពីប្រវត្តិខ្លះៗ នៃការប្រារព្ធពិធីបុណ្យមាឃបូជា
ពិធី «បុណ្យមាឃបូជា» តែងតែប្រារព្ធធ្វើឡើងជារៀងរាល់ឆ្នាំ នៅថ្ងៃសីលពេញបូណ៌មី ១៥កើត ខែ មាឃ ខណៈនៅឆ្នាំនេះពិធីបុណ្យនេះនឹងប្រារព្វធ្វើនៅថ្ងៃទី២៨និង២៩ ខែមករាឆ្នាំ២០២១នេះ។
បើយោងតាមគេហទំព័ររបស់អាជ្ញាធរជាតិអប្សរាបានឲ្យដឹងថា មាឃបូជា គឺជាពិធីបុណ្យមួយដែល ពុទ្ធសាសនិកជនគ្រប់ប្រទេស អ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា តែងប្រារព្ធធ្វើជារៀងរាល់ឆ្នាំ មិនដែលខកខាន។
ពិធីបុណ្យនេះប្រារព្ធឡើងជារៀងរាល់ថ្ងៃ១៥កើត ខែមាឃ ដើម្បីរំឭកទៅដល់ព្រឹត្តិការណ៍ដ៏សំខាន់ ២ចំណុចដែលបានកើតឡើងនៅក្នុងពេលដែលព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ ទ្រង់ព្រះធរមាននៅឡើយ។
ព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ទី១ គឺពេលដែលព្រះអង្គទ្រង់ប្រជុំព្រះភិក្ខុសង្ឃចំនួន១២៥០អង្គ ជាការប្រជុំលើកដំបូង ដើម្បីប្រកាសនូវគោលការណ៍មូលដ្ឋាននៃសាសនា ដែលហៅថា ឱវាទបាតិមោក្ខ។
ចំពោះខ្លឹមសារសង្ខេបនៃឱវាទ បាតិមោក្ខនោះមាន ៣គាថាគឺ៖ គាថាទី១ ទ្រង់សម្តែងថាៈ កិរិយាមិនធ្វើនូវបាបទាំងពួង កិរិយាបំពេញកុសល កិរិយាធ្វើចិត្តរបស់ខ្លួនឲ្យផូរផង់ ទាំងនេះជាពាក្យប្រដៅរបស់ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ។
គាថាទី២ ទ្រង់សម្តែងថាៈ អំណត់ គឺសេចក្តីអត់ធន់ជាតបធម៌ដ៏ឧត្តម ព្រះពុទ្ធទាំងឡាយទ្រង់ត្រាស់ថា ព្រះនិព្វានជាគុណជាតិដ៏ឧត្តម អ្នកបួសដែលបៀតបៀនសត្វដទៃ សម្លាប់សត្វដទៃ មិនមែនជាបព្វជិត មិនមែនជាសមណៈឡើយ។ គាថាទី៣ ទ្រង់សម្តែងថាៈ កិរិយាមិនតិះដៀលអ្នកដទៃ១កិរិយាមិនបៀតបៀនអ្នកដទៃ១ កិរិយាសង្រួមក្នុងព្រះបាតិមោក្ខ១ ភាវៈដឹងប្រមាណក្នុងភត្តាហារ១ ទីដេក និងទីអង្គុយដ៏ស្ងាត់១ កិរិយាបំពេញព្យាយាមក្នុងអធិចិត្ត១ ទាំងនេះជាពាក្យប្រដៅនៃព្រះពុទ្ធទាំងឡាយ។
ក្នុងអង្គប្រជុំនេះ ព្រះអង្គក៏ទ្រង់រៀបចំតែងតាំងអគ្គសាវ័កឆ្វេងស្តាំរបស់ព្រះអង្គផងគឺ៖ ព្រះសារីបុត្រដែលជាកំពូលលើសអស់ភិក្ខុទាំងឡាយ ផ្នែកខាងបញ្ញាត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គ-សាវ័កទី១ ឬ អគ្គសាវ័កស្តាំ ចំណែកតំណែងជាអគ្គសាវ័កទី២ ឬអគ្គសាវ័កឆ្វេង បានទៅលើព្រះមហាមោគ្គល្លាន ដែលជាកំពូលលើសអស់ភិក្ខុទាំងឡាយផ្នែកខាងឫទ្ធិ។
អង្គសន្និបាតនេះ មានលក្ខណៈពិសេស ប្រកបដោយហេតុ៤យ៉ាង ទើបមានឈ្មោះថាចតុរង្គសន្និបាត ដែលហេតុទាំង៤យ៉ាងនោះគឺ ៖ទី១.ថ្ងៃនោះចំថ្ងៃពេញបូណ៌មី ខែមាឃទី២.ភិក្ខុសង្ឃចំនួន ១២៥០អង្គ ដែលមកប្រជុំគ្នានោះ ឥតមានអ្នកណានិមន្តទុកមុនមកទេ គឺនិមន្តដោយអង្គឯងតែម្តងទី៣. ភិក្ខុសង្ឃទាំង១២៥០អង្គនោះ សុទ្ធតែជាឯហិភិក្ខុ គឺព្រះពុទ្ធទ្រង់បំបួសផ្ទាល់ទាំងអស់ និងទី៤. ភិក្ខុសង្ឃទាំង១២៥០អង្គនោះ សុទ្ធតែជាព្រះអរហន្ត ដែលបានសម្រេចអភិញ្ញា៦ទាំងអស់។អង្គសន្និបាតនេះកើតមានឡើងក្រោយពីព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់បានត្រាស់ដឹងរយៈពេល៩ខែគត់។
ចំណែកព្រឹត្តិការណ៍ទី២នៃពិធីបុណ្យមាឃបូជា គឺដើម្បីរំឭកដល់ព្រឹត្តិការណ៍ដែលព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់ប្រកាសដាក់ព្រះជន្មាយុសង្ខារ នៅចំពោះមុខមារ។ ព្រឹត្តិការណ៍នេះកើតឡើងក្រោយពេលដែលព្រះពុទ្ធអង្គទ្រង់គង់ចាំវស្សាទី៤៥ ដែលជាវស្សាចុងក្រោយ ដោយក្នុងកាលនោះស្តេចមារ បានចូលគាល់ព្រះអង្គហើយ ក៏អារាធនាដើម្បីឲ្យព្រះអង្គទ្រង់ចូលបរិនិព្វាន។
ពេលនោះព្រះអង្គទ្រង់ប្រកាសចំពោះមុខមារថា “ ម្នាលមារមានចិត្តបាបចូរអ្នកមានសេចក្តីខ្វល់ខ្វាយតិចចុះ ការបរិនិព្វានរបស់តថាគត មិនយូរប៉ុន្មានទេ កន្លង៣ខែអំពីថ្ងៃនេះទៅ តថាគតនឹងបរិនិព្វានហើយ”។
ការប្រកាសដាក់ព្រះជន្មាយុសង្ខារនេះ បានធ្វើឲ្យភិក្ខុសង្ឃនិងបរិស័ទទាំងឡាយមានសេចក្តីតក់ស្លុតជាខ្លាំងដោយដឹងថា ព្រះពុទ្ធជាបរមគ្រូនឹងត្រូវយាងចូលបរិនិព្វាន ក្នុងពេលដ៏ឆាប់ខាងមុខ។ការប្រកាសនេះកើតមានឡើងនៅថ្ងៃ១៥កើត ខែមាឃ ឆ្នាំម្សាញ់ មុនព្រះអង្គបរិនិព្វាន៣ខែ។
អាស្រ័យព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់ទាំង២ខាងលើនេះហើយ ដែលពុទ្ធសាសនិកជនគ្រប់ប្រទេសអ្នកកាន់ព្រះពុទ្ធសាសនា តែងប្រារព្ធពិធីបុណ្យមាឃបូជា ជារៀងរាល់ថ្ងៃ១៥កើត ខែមាឃ ដើម្បីសម្តែងនូវសេចក្តីដឹងគុណរបស់ខ្លួនចំពោះព្រះអង្គ ដោយការបូជាគ្រឿងសក្ការៈផ្សេងៗ សូត្រធម៌ សមាទានសីល ស្តាប់ធម៌ទៅតាមសទ្ធាជ្រះថ្លារៀងៗខ្លួន។
កម្មវិធីបុណ្យមាឃបូជា ក៏ដូចជាពិសាខបូជាដែរគេតែងប្រារព្ធឡើងចាប់ពីពេលល្ងាចតទៅដោយតម្រូវទៅតាមព្រឹត្តិការណ៍ដែលកើតមានឡើងនៅពេលល្ងាចផង តម្រូវទៅតាមពេលវេលាដែលមនុស្សម្នាទាំងឡាយសម្រាកពីការងារផ្សេងៗផង ហើយស្ថិតក្រោមពន្លឺព្រះច័ន្ទពេញវង់ស្អាតល្អផង។ គ្រឿងសក្ការៈបូជាសំខាន់ៗនៅក្នុងកម្មវិធីបុណ្យនេះមានដូចជា ទៀន ធូប ផ្កាភ្ញី ផ្កាកម្រង គ្រឿងក្រអូបផ្សេងៗ ទៅតាមលទ្ធភាព និងសេចក្តីជ្រះថ្លា។
ដោយឡែក នៅក្នុងវត្តអារាមវិញ ព្រះសង្ឃនិងអារាមិកជនទាំងអស់នាំគ្នារៀបចំសម្អាតវត្ត និងរៀបចំគ្រឿងសក្ការៈផ្សេងៗតាក់តែងភ្លើង ក្បូរក្បាច់រចនាទៅតាមទំនៀមទម្លាប់របស់វត្តនីមួយៗ។
ជាការកត់សម្គាល់ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាយើង កម្មវិធីបុណ្យមាឃបូជាពីវត្តមួយទៅវត្តមួយមិនដូចគ្នាទាំងស្រុងនោះទេ ប្លែកគ្នាខ្លះទៅតាមតំបន់ ស្រុកទេសរៀងៗខ្លួន តែមានអត្ថន័យរួមតែមួយគឺដើម្បីសម្តែងនូវការដឹងគុណដល់ព្រះពុទ្ធជាម្ចាស់ដែលជាបរមគ្រូ។ ការប្រព្រឹត្តទៅនៃកម្មវិធីបុណ្យមាឃបូជា ជាទូទៅរួមមាន ការដង្ហែគ្រឿងសក្ការៈបូជាប្រទក្សិណបូជនីយដ្ឋាននានាមានព្រះវិហារជាដើម បន្ទាប់មកវេរគ្រឿងសក្ការៈទាំងនោះថ្វាយចំពោះព្រះរតនត្រ័យ នមស្ការ សមាទានសីល ហើយព្រះសង្ឃ ឬ អាចារ្យដឹកនាំប្រកាសមាឃ- បូជា និងសម្តែងព្រះធម៌ទេសនាអំពីពុទ្ធប្រវត្តិ និងប្រវត្តិមាឃបូជាតទៅ។
វត្តខ្លះ ព្រះសង្ឃ និងពុទ្ធបរិស័ទនាំគ្នាសូត្រធម៌ ឬស្មូតអំពីពុទ្ធប្រវត្តិរហូតទល់ភ្លឺ វត្តខ្លះទៀតសម្តែងពុទ្ធប្រវត្តិទៅតាមកណ្ឌនីមួយៗ ឆ្លាស់គ្នានឹងសំឡេងស្មូតទល់ភ្លឺ។ តែវត្តខ្លះប្រារព្ធកម្មវិធីត្រឹមម៉ោង ១០ ឬ ១១យប់ក៏បញ្ចប់ទៅ អាស្រ័យទៅតាមលទ្ធភាព និងសេចក្តីជ្រះថ្លា។ ខ្លឹមសារសំខាន់ដែលយើងត្រូវសិក្សា ពីកម្មវិធីបុណ្យមាឃបូជា គឺនៅត្រង់ការយកឱវាទរបស់ព្រះអង្គមកគោរពប្រតិបត្តិ រឹតចំណងសាមគ្គីរួមរស់ដោយសុខសន្តិភាព ក្នុងនាមជាពុទ្ធសាសនិកជន និងមនុស្សជាតិទូទៅ ហើយបង្កើតបាននូវពិភពលោកមួយ ដែលប្រាសចាកការបៀតបៀនគ្នា សម្លឹងមើលគ្នាដោយទឹកចិត្តមេត្រី ស្រឡាញ់រាប់អានគ្នាជារៀងរហូត។
នេះជាពិធីបុណ្យនៃ ព្រះពុទ្ធសាសនាដ៏សំខាន់មួយដែលដូនតាខ្មែរបានគោរពនិងរក្សាមករហូតដល់សព្វថ្ងៃ។ ពិធីនេះបានក្លាយជាទំនៀមប្រពៃណីរបស់ខ្មែរទៅហើយ។ ការរក្សាបាននូវទំនៀមប្រពៃណីនេះ ក៏ឈ្មោះថារក្សានូវអត្តសញ្ញាណរបស់ខ្មែរ ដែលធ្វើឲ្យវប្បធម៌ខ្មែរនៅតែបន្តរស់រានមានជីវិតជាអមតៈ។
គួរបញ្ជាក់ថា រាជរដ្ឋាភិបាលក៏បានចាត់ចែងរៀបចំកម្មវិធីបុណ្យនេះនៅបរិវេណព្រះមហាសក្យមុនីចេតិយ ភ្នំព្រះរាជទ្រព្យ (ឧត្តុង្គ)ស្រុកពញាឮ ខេត្តកណ្ដាល ដោយមានថ្នាក់ដឹកនាំជាន់ខ្ពស់ព្រឹទ្ធសភា រដ្ឋសភា រាជរដ្ឋាភិបាល មន្ត្រីរាជការ គ្រូ សិស្ស សីលវន្ត សីលវតី និងពុទ្ធបរិស័ទចូលរួមបំពេញកុសលតាមប្រពៃណីព្រះពុទ្ធសាសនាផងដែរ៕
អត្ថបទ ៖ សំអឿន
ស្ត្រីវៀតណាមដែលបានលក់ផ្លែពុទ្រាក្នុងតម្លៃថ្លៃទៅឱ្យភ្ញៀវទេសចរម្នាក់ ត្រូវរងការព្រមានពីអាជ្ញាធរ
ក្រសួងការងារ និងបណ្តុះបណ្តាលវិជ្ជាជីវៈ បើកវគ្គបណ្តុះបណ្តាលលើជំនាញផ្នែកកំបោរក្នុងវិស័យសំណង់
ក្រសួងការងារ៖ ការបំផ្លើសព័ត៌មានអំពីការបើកប្រាក់ឈ្នួលដល់កម្មករ Y & W នៅថ្ងៃស្អែកនេះ ជាព័ត៌មានមិនពិត
មន្ត្រីជំនាញខេត្តកំពង់ចាម ចុះព្រមានម្ចាស់យានដ្ឋាន កែច្នៃ ឧបករណ៍បំពងសំឡេងខុសបច្ចេកទេស
នៅខែមេសា-ឧសភា កម្ពុជានឹងក្ដៅខ្លាំង កម្រិត៣៨°C និងមានបាតុភូតផ្គរ រន្ទះ និងខ្យល់កន្ត្រាក់
ឈ្នះខ្សែក្រវាត់ថ្ងៃជាមួយ ឈឿង ល្វៃ កីឡាករ Erdene ក៏មានរថយន្តទទួល
ម្ចាស់សំណង់របងថ្មនៅរមណីយដ្ឋានឆ្នេរនេសាទ នៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមវាយកម្ទេចរបងចេញ
ដកហូតមុខតំណែង មេបញ្ជាការរងស្រុកស្វាយជ្រុំ៣នាក់ ពាក់ព័ន្ធករណីទារប្រាក់ពីអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនជាង១ពាន់ដុល្លារ
មនុស្សស្និទ្ធស្នាលទម្លាយពីស្ថានភាព Ngoc Trinh ក្រោយចេញពីពន្ធនាគារជាង៣ខែ
ដើម្បីកុំឱ្យភោជនីយដ្ឋានដួលរលំបះជើងទាន់ សម្ដេចធិបតី បញ្ជាឱ្យកែម៉ោងពិនិត្យជាតិអាល់កុល
-
កីឡា៥ ថ្ងៃ agoឈ្នះខ្សែក្រវាត់ថ្ងៃជាមួយ ឈឿង ល្វៃ កីឡាករ Erdene ក៏មានរថយន្តទទួល
-
ព័ត៌មានជាតិ៣ ថ្ងៃ agoម្ចាស់សំណង់របងថ្មនៅរមណីយដ្ឋានឆ្នេរនេសាទ នៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមវាយកម្ទេចរបងចេញ
-
សេដ្ឋកិច្ច១ សប្តាហ៍ agoតាសក់ផ្អែម ៥ តោន របស់ កសិករម្នាក់ លក់ចេញអស់ ក្រោយសហគមន៍កសិកម្មជួយរកទីផ្សារ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ១ សប្តាហ៍ agoនាឡិកា ៦ គ្រឿងរបស់កូនពៅសេដ្ឋី ឥណ្ឌា ដែលខំសន្សំទុក មានមួយមេ Facebook ទាក់ចិត្តខ្លាំង
-
សន្តិសុខសង្គម៦ ថ្ងៃ agoដកហូតមុខតំណែង មេបញ្ជាការរងស្រុកស្វាយជ្រុំ៣នាក់ ពាក់ព័ន្ធករណីទារប្រាក់ពីអ្នកប្រើប្រាស់គ្រឿងញៀនជាង១ពាន់ដុល្លារ
-
ជីវិតកម្សាន្ដ៦ ថ្ងៃ agoមនុស្សស្និទ្ធស្នាលទម្លាយពីស្ថានភាព Ngoc Trinh ក្រោយចេញពីពន្ធនាគារជាង៣ខែ
-
ព័ត៌មានជាតិ៤ ថ្ងៃ agoដើម្បីកុំឱ្យភោជនីយដ្ឋានដួលរលំបះជើងទាន់ សម្ដេចធិបតី បញ្ជាឱ្យកែម៉ោងពិនិត្យជាតិអាល់កុល
-
ជីវិតកម្សាន្ដ៤ ថ្ងៃ agoតួជនទី៣ Benz ត្រលប់មកតំណែងស្រីស្អាតម្ដងទៀត ទោះឈានដល់អាយុ៤៣ឆ្នាំ