នយោបាយ
អ្នកជំនាញ ស្នើឱ្យអ្នកវិភាគឈរលើវិទ្យាសាស្ត្រជាជាងវិភាគបែបស៊ីអារម្មណ៍ គ្មានមូលដ្ឋានច្បាស់លាស់
អ្នកវិភាគបញ្ហានយោបាយនៅកម្ពុជា បានជំរុញឱ្យអ្នកអត្ថាធិប្បាយស្ថានភាពនយោបាយ ត្រូវឈរលើគោលការណ៍វិទ្យាសាស្រ្តតាមរយៈការប្រមូលប្រភព ទិន្នន័យ ប្រវត្តិសាស្រ្ត ការស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទ ទិដ្ឋភាពច្បាប់ និងស្ថានភាពសង្គម ដើម្បីផ្ដល់ទស្សនទានផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ ជាជាងបម្រើនិន្នាការនយោបាយប៉ះពាល់ដល់ការអភិវឌ្ឍជាតិ។
លោកបណ្ឌិត យង់ ពៅ អ្នកវិភាគបញ្ហានយោបាយនៃរាជបណ្ឌិត្យសភាកម្ពុជាបានពន្យល់ថា៖«ដើម្បីឱ្យមានមូលដ្ឋានក្នុងការវិភាគបានសមហេតុផល គឺផ្នែកលើការប្រមូលប្រភព ទិន្នន័យដែលផ្អែកលើប្រវត្តិសាស្រ្ត ការស្រាវជ្រាវទៅលើប្រធានបទ ទិន្នភាពច្បាប់ និងស្ថានភាពសង្គម»។

លោកបណ្ឌិតបន្ថែមថា អ្នកវិភាគគួរមានស្មារតីមនសិកាជាតិ និងក្រមសីលធម៌ ដើម្បីផ្ដល់ទស្សនទានផ្អែកលើផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងមានហេតុផលសមរម្យទៅកាន់អ្នកស្ដាប់។ ដូច្នេះអ្នកធអត្ថធិប្បាយស្ថានភាពនយោបាយ ត្រូវឈរលើគោលការណ៍វិទ្យាសាស្រ្ត ដើម្បីផ្ដល់ទស្សនទានផលប្រយោជន៍ជាតិជាធំ និងមិនមាននិន្នាការនយោបាយ។
ចំណែកលោក ថុង ម៉េងដាវីត អ្នកវិភាគភូមិសាស្រ្តនយោបាយ និងសន្ដិសុខ បានពន្យល់ពីភាពខុសគ្នារវាងការវិភាគបែបវិទ្យាសាស្រ្ត និងការវិភាគបែបស៊ីអារម្មណ៍។ លោកបន្តថា៖«អ្នកវិភាគបែបវិទ្យាសាស្រ្ដ គឺបានចាប់ផ្ដើមឡើងដោយការប្រមូលទិន្នន័យ ព័ត៌មានឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ដើម្បីធ្វើការវិភាគ ប្រើវិធីសាស្រ្ដ បច្ចេកទេសដើម្បីវិភាគ ដើម្បីទាញយកការសន្និដ្ឋាន ឬលទ្ធផល ដើម្បីធ្វើការវិភាគមានភាពសុក្រឹត និងសមហេតុសមផល»។

លោកថា៖«រីឯវិភាគមួយទៀតហៅថា វិភាគបែបស៊ីអារម្មណ៍ គឺធ្វើផ្ទុយពីការវិភាគបែបវិទ្យាសាស្រ្ដ មានន័យថា គាត់វិភាគដោយឈរលើមូលដ្ឋានរូបអារម្មណ៍របស់គាត់ ឬក៏គោលដៅនយោបាយរបស់គាត់ ដែលមានចេតនាវាយប្រហារ បុគ្គល ក្រុម បក្ស ឬក៏ស្ថាប័នណាមួយ ដែលគាត់មានគំនិតបុរេវិនិច្ឆ័យរួចទៅហើយ។ គាត់ព្យាយាមរកអំណះអំណាង រកហេតុផលផ្សេងៗ ដែលគាត់រៀបចំឡើងដើម្បីវាយប្រហារទៅលើគោលដៅដែលគាត់គិតទុក»។
ជុំវិញការអំពាវនាវពីអ្នកជំនាញនេះ អតីតអ្នកទោស គឹម សុខ ត្រូវបានវិទ្យុនៅក្រៅស្រុកដែលជាគ្នីគ្នារបស់គាត់និយមហៅ«អ្នកវិភាគ ឬអ្នកអត្ថាធិប្បាយបញ្ហានយោបាយ» ដើម្បីមូលមាត់គ្នាបន្ទុះបង្អាប់រាជរដ្ឋាភិបាល បង្កើតព័ត៌មានញុះញង់ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយក្នុងគោលបំណងតែមួយគត់ គឺកេងចំនេញនយោបាយដ៏គួរឱ្យស្អប់ខ្ពើម។
តើរាល់ការវិភាគព័ត៌មាន ឬព្រឹត្តិការណ៍អ្វីមួយរបស់អតីតទណ្ឌិត គឹម សុខ វិភាគបែបវិទ្យាសាស្រ្ត ឬក៏វិភាគបែបស៊ីអារម្មណ៍? ហើយតើ គឹម សុខ សាកសមជាអ្នកវិភាគស្ថានភាពនយោបាយដែរទេ?

អតីតទណ្ឌិត គឹម សុខ កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៧ ត្រូវបានចៅក្រមជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញសម្រេចផ្ដន្ទាទោសដាក់ពន្ធនាគារចំនួន១៨ខែ និងពិន័យជាប្រាក់ចំនួន៨លានរៀល រួមនឹងប្រាក់សងជំងឺចិត្តដល់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាដែលជាដើមបណ្តឹងចំនួន ៨០០លានរៀលពី«បទបរិហារកេរ្តិ៍ និងញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តិបទឧក្រិដ្ឋជាអាទិ៍» ក្រោយពីនិយាយបរិយាយព័ត៌មានមិនពិតជុំវិញការស្លាប់របស់លោក កែម ឡី។
បន្ទាប់ពីការអនុវត្តទោសចប់ លោក គឹម សុខ ត្រូវបានតុលាការដោះលែងឱ្យមានសេរីភាព កាលពីខែសីហាឆ្នាំ២០១៨។ ការជាប់ទោសទណ្ឌនេះដោយសារតែលោកតែងតែវិភាគព័ត៌មានបែបស៊ីអារម្មណ៍
ប៉ុន្ដែមិនបានធ្វើការវិភាគបែបវិទ្យាសាស្រ្តផ្អែកលើការប្រមូលទិន្នន័យ ព័ត៌មានឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយទៅតាមវិធីសាស្រ្ដ និងបច្ចេកទេសវិភាគនោះទេ។
លោក គឹម សុខ មានស្រុកកំណើតនៅភូមិបេង ឃុំក្រពុំឈូក ស្រុកកោះអណ្តែត ខេត្តតាកែវ ដែលមានវ័យ ជាង ៤០ឆ្នាំជាកូនច្បងក្នុងគ្រួសារមួយដែលមានបងប្អូន៥នាក់។ លោកធ្លាប់មានតួនាទីជាទីប្រឹក្សាក្រសួងព័ត៌មានចាប់ពីឆ្នាំ២០០៨ ដល់ឆ្នាំ២០១៣ ជាតួនាទីមួយដែលលោកទទួលបានក្រោយពីចូលជាសមាជិកគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច។
លោកបានចាកចេញពីគណបក្សហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ហើយចូលប្រឡូកក្នុងវិស័យនយោបាយប្រកាន់ឆ្វេងនិយម និងក្លាយជាអ្នកវិភាពដូរបាយ និងស៊ីអារម្មណ៍។ រាល់ការវិភាគម្ដងៗគ្មានផ្អែកលើលក្ខណៈវិទ្យាសាស្រ្ត មានការប្រមូលទិន្នន័យ និងព័ត៌មានឱ្យបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយនោះទេ។
កាលពីខែសីហា ឆ្នាំ២០១៨ លោក គឹម សុខ ត្រូវបានតុលាការដោះលែងឱ្យមានសេរីភាពឡើងវិញ ប៉ុន្ដែលោកហាក់ដូចជាមិនព្រមរាងចាលនៅឡើយ ទើបធ្វើឱ្យមានការព្រមានពីសម្ដេចតេជោ ហ៊ុន សែន អតីតនាយករដ្ឋមន្រ្តី ក្នុងការចាប់ដាក់ពន្ធនាគារឡើងវិញជុំវិញការរិះគន់រាជរដ្ឋាភិបាលដោយមិនមានភ័ស្តុតាងសមរម្យ។
ទន្ទឹមនឹងការព្រមាននេះ លោក គឹម សុខ អួតខ្លួនថា នឹងមិនរត់ចោលស្រុកទៅណាទេ គាត់នឹងចូលទៅតាមការកោះហៅរបស់តុលាការ ដែលស្តាប់ទៅដូចជាក្លាហានគួរសមដែរ ប៉ុន្តែអ្វីៗបានប្រែប្រួលអស់ នៅពេលចុងក្រោយនោះ លោកបាននាំកូនស្រីតូចរបស់គាត់គេចខ្លួនទៅប្រទេសថៃ ដើម្បីស្នើសុំអង្គការសហប្រជាជាតិផ្ដល់សិទ្ធិជ្រកកោនទៅរស់នៅប្រទេសទី៣៕

-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ១៦ ម៉ោង ago
កម្មករសំណង់ ៤៣នាក់ ជាប់ក្រោមគំនរបាក់បែកនៃអគារ ដែលរលំក្នុងគ្រោះរញ្ជួយដីនៅ បាងកក
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៤ ថ្ងៃ ago
រដ្ឋបាល ត្រាំ ច្រឡំដៃ Add អ្នកកាសែតចូល Group Chat ធ្វើឲ្យបែកធ្លាយផែនការសង្គ្រាម នៅយេម៉ែន
-
សន្តិសុខសង្គម២ ថ្ងៃ ago
ករណីបាត់មាសជាង៣តម្លឹងនៅឃុំចំបក់ ស្រុកបាទី ហាក់គ្មានតម្រុយ ខណៈបទល្មើសចោរកម្មនៅតែកើតមានជាបន្តបន្ទាប់
-
ព័ត៌មានជាតិ១ ថ្ងៃ ago
បងប្រុសរបស់សម្ដេចតេជោ គឺអ្នកឧកញ៉ាឧត្តមមេត្រីវិសិដ្ឋ ហ៊ុន សាន បានទទួលមរណភាព
-
ព័ត៌មានជាតិ៤ ថ្ងៃ ago
សត្វមាន់ចំនួន ១០៧ ក្បាល ដុតកម្ទេចចោល ក្រោយផ្ទុះផ្ដាសាយបក្សី បណ្តាលកុមារម្នាក់ស្លាប់
-
កីឡា១ សប្តាហ៍ ago
កញ្ញា សាមឿន ញ៉ែង ជួយឲ្យក្រុមបាល់ទះវិទ្យាល័យកោះញែក យកឈ្នះ ក្រុមវិទ្យាល័យ ហ៊ុនសែន មណ្ឌលគិរី
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៥ ថ្ងៃ ago
ពូទីន ឲ្យពលរដ្ឋអ៊ុយក្រែនក្នុងទឹកដីខ្លួនកាន់កាប់ ចុះសញ្ជាតិរុស្ស៊ី ឬប្រឈមនឹងការនិរទេស
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៣ ថ្ងៃ ago
តើជោគវាសនារបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីថៃ «ផែថងថាន» នឹងទៅជាយ៉ាងណាក្នុងការបោះឆ្នោតដកសេចក្តីទុកចិត្តនៅថ្ងៃនេះ?