លោក ប្រាក់ វ៉ាន់ដា ប្រាប់វិធីសាស្ត្រ៤ចំណុច ដើម្បីមើលដឹងថា ជាព័ត៌មានពិត ឬ ក្លែងក្លាយ

លោក ប្រាក់ វ៉ាន់ដា អនុប្រធានអនុកម្មការតាមដានមាតិកាផ្សាយ និងកំណត់អត្តសញ្ញាណនៃគណៈកម្មការតាមដានការផ្សាយព័ត៌មានក្លែងក្លាយ ក្រសួងព័ត៌មាន បានបង្ហាញពីវិធីសាស្ត្រ ៤ចំណុចនៅលើហ្វេសប៊ុករបស់លោកពីរបៀបមើលថា តើព័ត៌មានមួយណាជាព័ត៌មានពិត និងព័ត៌មានមួយណាជាព័ត៌មានក្លែងក្លាយដល់សាធារណជន។

ការលើកបង្ហាញរបស់អ្នកកាសែតជើងចាស់រូបនេះ បន្ទាប់ពីកាលពីប៉ុន្មានថ្ងៃនេះ មានព័ត៌មានមួយចំនួនចេញពីប្រព័ន្ធបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក ដែលគ្មានប្រភពច្បាស់លាស់ បង្ហោះពីករណីបាត់ក្មេងជាច្រើនករណី។ បន្ទាប់មក នាយកដ្ឋានប្រឆាំងបទល្មើសបច្ចេកវិទ្យា និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធ ក៏បានស្រាយបំភ្លឺដែរថា ករណីនេះមិនមែនជាការពិតឡើយ។ ជាមួយគ្នានោះ ក៏មានប្រជាពលបានចោទសួរថា តើមានវិធីសាស្ត្របែបណា ទើបអាចមើលដឹងថា ជាព័ត៌មានពិត ឬ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយនេះ?

ឆ្លើយតបចំពោះបញ្ហានេះ លោក ប្រាក់ វ៉ាន់ដា បានបង្ហោះនៅលើបណ្តាញសង្គមរបស់លោកកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៣នេះ ពីវិធីសាស្ត្រ៤ចំណុច សម្រាប់មើលថាព័ត៌មាននោះពិត ឬ មិនពិត ដូចខាងក្រោម៖

ចំណុចទី១ ដំបូង គឺត្រូវមើលពីចំណងជើង និងខ្លឹមសារ តើមានកាលបរិច្ឆេទ ទីកន្លែងកើតហេតុច្បាស់លាស់ ឬ ទេ? ទី២ ប្រភពដែលបញ្ចេញព័ត៌មាន ឬ ដំណឹងនោះជានរណា? មានតួនាទីអ្វី (អាចទុកចិត្តបានទេ)? និយាយនៅពេលណា? កន្លែងណា? ទី៣ ពិនិត្យរូបភាពឱ្យបានច្បាស់ គ្រប់សកម្មភាពគ្រប់រូបទាំងអស់ ចៀសវាងមានការបន្លំ។ ចំណុចទី៤គឺ តើគណនីសង្គមដែលបុគ្គលនោះបានយកទៅផ្សព្វផ្សាយនោះមានភាពសកម្មភាពបែបណាកន្លងមក? ផ្សព្វផ្សាយពីអ្វីខ្លះ? ជាគណនីមានអត្តសញ្ញាណពិតប្រាកដឬទេ?

សូមជម្រាបថា នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ព័ត៌មានក្លែងក្លាយតែងតែកើតមានឡើងដោយបុគ្គលមួយចំនួនចង់បង្កភាពរញ៉េរញ៉ៃនៅក្នុងសង្គម​តាមរយៈប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ ឬ បណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុក។ វាក៏ជាកត្តាមួយដែលធ្វើឱ្យប្រជាជនងាយនឹងចាញ់បោក ឬ ក្លាយជាជនរងគ្រោះដោយសារជនទាំងនោះ។ ដូច្នេះហើយ ប្រជាជនគ្រប់រូប គួរសិក្សាឈ្វេងយល់ឱ្យបានច្បាស់ពីប្រភពព័ត៌មាននោះ មុននឹងទុកចិត្ត ឬ ចែករំលែកបន្តទៅអ្នកដទៃ៕

ដោយ៖ អុន ស្រីមាន