ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ

បារាំង និងវៀតណាម បង្កើនកិច្ចសហប្រតិបត្តិថ្មីៗ ប្រឹងបំភ្លេចអតីតកាលដ៏ជូរចត់ក្នុងសង្គ្រាម៨ឆ្នាំ

បានផុស

៧ ថ្ងៃ មុន

នៅ

ថ្ងៃចន្ទ ២៦ ឧសភា ២០២៥

ដោយ

ប្រធានាធិបតីបារាំង លោក Emmanuel Macron កំពុងបំពេញទស្សនកិច្ចផ្លូវរដ្ឋនៅប្រទេសវៀតណាម ដែលយន្តហោះរបស់លោកបានចុះចតនៅព្រលានយន្តហោះអន្តរជាតិ Noi Bai របស់វៀតណាមនៅយប់ថ្ងៃអាទិត្យ។

ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់ប្រធានាធិបតីបារាំងលើកនេះ បាននាំមកនៅកិច្ចព្រមព្រៀងយ៉ាងហោចណាស់៣០ក្នុងវិស័យជាច្រើន ខណៈប្រទេសទាំងពីរប្រឹងប្រែងលុបបំបាត់ស្នាមដំបៅប្រវត្តិសាស្រ្តជូរចត់ក្នុងអាណានិគម៩៦ឆ្នាំ និងសង្គ្រាមដំណើមឯករាជ្យរយៈពេល៨ឆ្នាំ បញ្ចប់ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៤។

ប្រទេសទាំងពីរមានប្រវត្តិជូរចត់ខ្លាំងក្នុងប្រវត្តិសាស្រ្ត ជាពិសេសនៅក្នុងសង្គ្រាមក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូចិន ដោយចាប់ផ្តើមពីការបញ្ចប់សង្គ្រាមលោកលើកទី២ពីឆ្នាំ១៩៤៦ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៤។ ប្រវត្តិជូរចត់របស់វៀតណាម និងបារាំងសំដៅទៅលើទំនាក់ទំនងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏ស្មុគស្មាញ និងឈឺចាប់រវាងប្រទេសទាំងពីរ ជាចម្បងដោយសារតែកេរ្តិ៍ដំណែលនៃអាណានិគមនិយម សង្រ្គាម និងភាពតានតឹងផ្នែកវប្បធម៌។

ខាងក្រោមនេះជាធាតុសំខាន់ដែលបង្កើតភាពជូរចត់រវាងបារាំងនិងវៀតណាម៖

ប្រទេសបារាំងបានដាក់អាណានិគមលើប្រទេសវៀតណាមរយៈពេល៩៦ឆ្នាំ ដោយបញ្ចប់ទៅនៅក្នុងការដួលរលំនៃសង្គ្រាមនៅទីក្រុង ឌៀនបៀនភូ (Dien Bien Phu) ក្នុងខេត្ត ឌៀនបៀន (Dien Bien) ជាប់ព្រំដែនប្រទេសឡាវ ដែលវៀតណាមប្រយុទ្ធប្តូរផ្តាច់លើកចុងក្រោយ។

សង្គ្រាមនៅប្រទេសវៀតណាមប្រឆាំងនឹងបារាំង ឬហៅថា សង្គ្រាមឥណ្ឌូចិនលើកទី១ រយៈពេល៨ឆ្នាំ ពីឆ្នាំ ១៩៤៦ ដល់១៩៥៤ ដែលកើតឡើងនៅក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ចលនាឯករាជ្យរបស់វៀតណាម ដឹកនាំដោយ លោក ហូជីមិញ និង សម្ព័ន្ធឯករាជ្យវៀតណាម (League for Independence of Vietnam) ដែលគេស្គាល់ថា វៀតមិញ ដោយបានប្រយុទ្ធជាមួយកងកម្លាំងរបស់អាណានិគមបារាំង រហូតដល់សង្គ្រាមនេះបានបញ្ចប់ដោយបារាំងចុះចាញ់នៅសមរភូមិចុងក្រោយនៅទីក្រុង ឌៀនបៀនភូ។

យោងតាមគេហទំព័រផ្សព្វផ្សាយឯកសារប្រវត្តិសាស្រ្ត britannica.com ក្នុងរយៈការគ្រប់គ្រងរបស់អាណានិគមបារាំង៩៦ឆ្នាំ (១៨៥៨ ដល់ឆ្នាំ១៩៥៤) បារាំងបានកេងប្រវ័ញ្ចធនធានរបស់វៀតណាមជាច្រើន មានដូជា អង្ករ កៅស៊ូ រ៉ែ ជាដើម ហើយបានដាក់ពន្ធធ្ងន់ធ្ងរលើប្រជាជនក្នុងតំបន់។

ក្នុងសង្រ្គាមឥណ្ឌូចិនលើកទីមួយ រយៈពេល៨ឆ្នាំនេះ ដែលជារឿយៗ គេហៅថា សង្រ្គាមបារាំង-វៀតណាម បានបណ្តាលឲ្យមនុស្សរាប់សែននាក់ស្លាប់ទាំងសងខាង។ ក្នុងនោះ តាមឯកសារដែលបានចុះផ្សាយខាងលើ កងទ័ពរបស់វៀតណាម ឬហៅថាកងទ័ពវៀតមិញ ត្រូវបានគេប៉ាន់ស្មាន បាត់បង់ជីវិតចន្លោះពី ២០ម៉ឺន ទៅ ៣០ម៉ឺននាក់។

ជាមួយគ្នានោះ កងទ័ពបារាំង និងកងកម្លាំងមកពីសម្ព័ន្ធមិត្តបារាំង ត្រូវបានកត់ត្រាថា បាត់បង់ជីវិតប្រហែល ៧៥០០០នាក់ និង មានរបួស ឬបាត់ខ្លួន ជាង ៦៥០០០នាក់។ កងទ័ពអាណានិគម ដែលត្រូវបានដឹកជញ្ជូនមកជួយបារាំងក្នុងសង្គ្រាមនៅវៀតណាម មានមកពីប្រទេសអាល់ហ្សេរី ម៉ារ៉ុក សេណេហ្គាល់។ល។

ក្នុងចន្លោះពេលនេះ ការស្លាប់របស់ជនស៊ីវិលត្រូវបានប៉ាន់ប្រមាណថាមានចំនួនពី១២៥០០០ទៅ២៥០០០០នាក់ ដោយសារតែការទម្លាក់គ្រាប់បែក ការសម្លាប់រង្គាល ការអត់ឃ្លាន និងការផ្លាស់ទីលំនៅដោយបង្ខំ។

ក្រោយចាញ់សង្គ្រាម កិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងហ្សឺណែវឆ្នាំ១៩៥៤ គឺជាពេលវេលាននៃការកត់សម្គាល់ដកទ័ពជាផ្លូវការរបស់បារាំង ប៉ុន្តែការចាកចេញរបស់បារាំងក្រោយចាញ់សង្គ្រាម ក៏បន្សល់ទុកនូវការបែងចែកវៀតណាម ដែលនាំទៅដល់សង្រ្គាមវៀតណាមពីឆ្នាំ ១៩៥៥ ដល់១៩៧៥។

មានការកាត់សម្គាល់ថា ប្រធានាធិបតីបារាំង Emmanuel Macron ដែលកំពុងកាន់អំណាច ជាប្រធានាធិបតីទី៤ដែលបានមកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅប្រទេសវៀតណាម។ ប្រធានាធិបតីមុនៗរបស់បារាំង ដែលធ្លាប់មកបំពេញទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាម រួមមាន ប្រធានាធិបតី Francois Mitterrand ជាប្រមុខរដ្ឋបារាំងដំបូងបំផុតមកទស្សនកិច្ចនៅវៀតណាមក្នុងឆ្នាំ១៩៩៣ ក្រោយបញ្ចប់សង្គ្រាមបារាំងវៀតណាម។ ប្រធានាធិបតី២រូបទៀត មាន លោក Jacques Chirac មកទស្សនកិច្ចពីរលើកគឺនៅឆ្នាំ១៩៩៧ និងឆ្នាំ២០០៤ និងប្រធានាធិបតី Francois Hollande មកទស្សនកិច្ចនៅឆ្នាំ២០១៦៕

ដោយ រ៉ាន់ រើយ