រដ្ឋាភិបាលចង់ប្រែមុខមាត់ខេត្ត​បួននៅភាគឦសានឱ្យមានមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើកសិកម្ម និងទេសចរណ៍

ជាកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងដើម្បីបង្កើននូវកំណើនប៉ូលសេដ្ឋកិច្ចថ្មី រាជរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅថ្ងៃទី ០៩ ខែមេសា ឆ្នាំ ២០២៥ បានសម្រេចដាក់ឱ្យអនុវត្តជាផ្លូវការនូវ «កម្មវិធីពិសេសជំរុញការវិនិយោគក្នុង​ខេត្តទាំង​បួន នៅភូមិភាគឦសាន»។

រាជរដ្ឋាភិបាលមានឆន្ទៈជំរុញសកម្មភាពសេដ្ឋកិច្ចនៅខេត្ត​ក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង រតនគិរី និងមណ្ឌលគិរី ដើម្បីធ្វើពិពិធកម្មសេដ្ឋកិច្ចតាមតំបន់ និងតាមវិស័យ។

លោកឧបនាយករដ្ឋមន្រ្តី អូន ព័ន្ធមុនីរ័ត្ន រដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ បានលើកឡើងថា រាជរដ្ឋាភិបាលមាន​គោលបំណងបង្កើនការងារ និងសកម្មភាពធុរកិច្ច ស្របតាមគំរូនៃការ​អភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចនៅនឹងកន្លែង និងគំរូនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច ដឹកនាំដោយវិស័យឯកជន។

លោកថ្លែងថា៖ «ការដាក់ទិសដៅអាទិភាព ដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគឯកជនឆ្ពោះទៅទិស​ឦសាន ត្រូវមានលក្ខណៈជាយុទ្ធសាស្ត្រ ពោលគឺត្រូវកំណត់នូវលក្ខខណ្ឌ និងវិធានការលើក​ទឹកចិត្ត ដែលអាចឈានទៅពង្រីកមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ច ដែលមានស្រាប់ក្នុងខេត្តនីមួយៗផង ជំរុញឱ្យមានការតភ្ជាប់ខ្សែច្រវាក់ផលិតកម្ម​ពីខេត្តមួយទៅ​ខេត្ត​មួយផង និងអភិវឌ្ឍវិស័យគន្លឹះ និងប្រភពថ្មីនៃកំណើនសេដ្ឋកិច្ច​ជាតិទាំងមូល​ផង»។

សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត នាយករដ្ឋមន្ត្រីកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា គោលនយោបាយសម្រាប់តំបន់ភាគ​ឦសានមានទិដ្ឋភាព ៣ ដែលត្រូវគិតគូព្រមគ្នាពោលគឺមនុស្ស ចរន្តសេដ្ឋកិច្ច និងការតភ្ជាប់ ដែលមិនអាចខ្វះខាតចំណុចណាមួយ។

សម្ដេចនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានបញ្ជាក់ថា រដ្ឋាភិបាលចង់ឱ្យមនុស្សទៅរស់នៅ ប៉ុន្តែប្រជាជនដែលទៅរស់នៅមិនអាចនៅយូរអង្វែងបាន ដោយសារគ្មានចរន្តសេដ្ឋកិច្ច ហើយនៅពេលដែលយើងចង់ជំរុញឱ្យមានចរន្តសេដ្ឋកិច្ច វិនិយោគិនក៏អាចនឹងត្អូញត្អែរថាលំបាកលើការតភ្ជាប់ទៅនឹងទីផ្សារជាដើម។

សម្ដេចធិបតី ហ៊ុន ម៉ាណែត បន្ថែម៖ «ការតភ្ជាប់គឺជាចំណោទនៃកត្តាភូមិសាស្ត្រដោយលំបាកមួយ អ្នករៀបចំគោលនយោបាយត្រូវគិតគូជារឿយៗថា នៅពេលដែលយើងចង់ឱ្យមានភ្ញៀវទេសចរមកលេងញឹកញាប់នៅក្នុងតំបន់នេះ ថាតើយើងត្រូវបង្កើតភាពទាក់ទាញដូចម្ដេចឱ្យខ្លាំង ហើយអាចជម្នះបាននូវការចម្ងាយ ៧ ម៉ោង នូវការធ្វើដំណើរ តើធ្វើដូចម្ដេច​ឱ្យភ្ញៀវទៅហើយចង់មកម្ដងទៀតក្នុងរយៈចម្ងាយដ៏វែង»។

កាលពីថ្ងៃទី ២៨ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៥ សម្ដេច ហ៊ុន ម៉ាណែត បានប្រកាសដាក់ចេញនូវកម្មវិធីផ្ដល់ដីការពារព្រៃដើម្បីរួមគ្នាអភិវឌ្ឍដោយចីរភាព ដែលលើកកម្ពស់សិទ្ធិកាន់កាប់ដីធ្លីរបស់ប្រជាពលរដ្ឋតាមរយៈជំរុញការវាស់វែង ការចុះបញ្ជីដីធ្លី ការចេញបណ្ណកម្មសិទ្ធិជូនប្រជាពលរដ្ឋ និងបន្តផ្ដល់នូវដីសម្បទានសង្គមកិច្ចជូនអតីតកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ គ្រួសារទ័ព និងនគរបាលជាតិនៅតាមព្រំដែន និងប្រជាពលរដ្ឋក្រីក្រ។

សម្ដេចធិបតីបានបន្ថែមថា ការដាក់ឱ្យអនុវត្ត «កម្មវិធីពិសេសជំរុញការវិនិយោគក្នុងខេត្តទាំង៤ នៅភាគ​ឦសាន» ឆ្នាំ ២០២៥-២០២៨ ធ្វើឡើងដើម្បីជំរុញការវិនិយោគឯកជនកាន់តែសកម្ម បង្កើនចរន្តសេដ្ឋកិច្ច បង្កើតការងារ និងភាពទាក់ទាញប្រមូលផ្ដុំ ប្រជាជនឱ្យទៅប្រកបអាជីវកម្ម និងរស់នៅកាន់តែច្រើននៅតំបន់នេះ។

សម្ដេចបន្តថា ការគិតគូពីការកសាងហេដ្ឋារចនសម្ព័ន្ធគឺជាការងារដែលធ្វើឡើងបន្តបន្ទាប់ពីមួយអាណត្តិទៅមួយអាណត្តិ ដោយប្រើប្រាស់គ្រប់មធ្យោបាយ និងធនធានទាំងថវិកាជាតិ ហិរញ្ញប្បទានគាំទ្រពីដៃគូអភិវឌ្ឍ និងការចូលរួមចំណែកពីប្រជាជន និងវិស័យឯកជន។

រាជរដ្ឋាភិបាលបានចាត់ទុកខេត្តទាំង ៤ នៅភាគឦសានជាខេត្តមានកត្តា​ទាយ​ជ្ជទាន ដែលអំណោយផលដល់វិស័យកសិកម្ម, កសិ-ឧស្សាហកម្ម និងទេសចរណ៍។ ដំណាំកសិកម្ម និងកសិ-ឧស្សា​ហកម្ម ក្នុងខេត្តទាំងបួនរួមមាន៖ កៅស៊ូ, ស្វាយចន្ទី, ដំឡូងមី, ម្រេច និងចេកអំបូងលឿង សុទ្ធសឹងជាកសិផលយុទ្ធសាស្ត្រ សម្រាប់ទីផ្សារក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិជាតិ។

នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៤ បរិមាណផលនៃប្រភេទដំណាំ​ទាំ​ង​នេះ ក្នុងខេត្តទាំងបួនមាន​ទំហំប្រមាណ ២០ ទៅ ៦០ ភាគរយ នៃបរិមាណផលសរុបទូទាំងប្រទេស។ តួលេខនេះ ឆ្លុះបញ្ចាំងច្បាស់ពី​ផលិតភាព និងភាពអំណោយផលខ្ពស់ នៃស្ថានភាពដី, កត្តាភូមិ​សាស្ត្រ និងអាកាសធាតុ ក្នុងតំបន់ភូមិភាគឦសាន។

ភាពសម្បូរបែប នៃសម្បត្តិធម្មជាតិ រួមមាន៖ អាកាស​ធាតុ​ត្រជាក់, ខ្យល់បរិសុទ្ធ, ធនធានធម្មជាតិចម្រុះ, ព្រៃឈើ និង ដែន​ជម្រកសត្វព្រៃ ជាដើម បានធ្វើឲ្យខេត្តទាំងបួន ក្លាយជាតំបន់ដែល មាន​សក្តានុពលទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងអេកូទេសចរណ៍, ជាពិសេសទេសចរណ៍ អត្តសញ្ញាណពិសេស (Unique Identity Tourism) ដែលសំដៅលើផលិត​ផលទេសចរណ៍វប្បធម៌, ធម្មជាតិ និងប្រវត្តិសាស្ត្រ ដែលមានលក្ខណៈពិសេសដោយឡែកសម្រាប់ខេត្ត និងតំបន់ភូមិភាគឦសាននៃប្រទេសតែប៉ុណ្ណោះ។

សូមជំរាបថា កម្មវិធីពិសេសនេះ ត្រូវបានរៀបចំឡើងដោយឈរលើទស្សនាទានចំនួន ៣ រួមមាន៖

ទី១. កែប្រែមុខមាត់នៃខេត្តទាំងបួននៅភូមិភាគឦសានឱ្យក្លាយ​ជា​ខេត្ត​ដែលមានមូលដ្ឋានសេដ្ឋកិច្ចពឹងផ្អែកលើកសិកម្ម, កសិ-ឧស្សាហ​កម្ម និងទេសចរណ៍ ឈរលើកត្តាទាយជ្ជទានរបស់ខេត្តនីមួយៗ និងដោយ​មានភាពប្រទាក់ក្រឡាគ្នាជាមួយនឹងគោលនយោបាយ​ជាតិ​នានា។

ទី២. ដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាក់ស្ដែង ដែលនាំមកនូវលទ្ធផល​រហ័ស ជាពិសេសកត្តាជំរុញការទាក់ទាញវិនិយោគឯកជន។

ទី៣. ជំរុញសហថាមពលដែលកើតចេញពីការប្រមូលផ្តុំ (Clustering Effects) ដើម្បីឈានទៅអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ចមាត្រដ្ឋាន (Economies of Scale) ជាជាងការ វិនិយោគដែលមានលក្ខណៈ​រាយ​ប៉ាយ និងមិនអាចផ្សារភ្ជាប់គ្នាបាន។

«កម្មវិធីពិសេស» នេះ បានកំណត់យកវិស័យអាទិភាពចំនួន៣ គឺ៖ កសិកម្ម, កសិ-ឧស្សាហកម្ម និងទេសចរណ៍ ដោយហេតុថា វិស័យ​ទាំង៣នេះ មានលក្ខណៈសមស្របតាមកត្តាទាយជ្ជទានដែល​មាន​ស្រាប់ ក្នុងខេត្តទាំងបួន និងមានភាពបំពេញបន្ថែមឱ្យគ្នាទៅវិញ​ទៅ​មក។

ដើម្បីលើកទឹកចិត្តដល់ការវិនិយោគក្រោម «កម្មវិធីពិសេស» នេះ, រាជរដ្ឋាភិបាល នឹងផ្ដល់ការគាំទ្រតាមរយៈវិធានការសំខាន់ៗចំនួន ៣ ប្រភេទ រួមមាន៖ ទី១. វិធានការផ្នែកពន្ធដារ និងពន្ធគយ, ទី២. ការ​ផ្តល់​ហិរញ្ញប្បទាន ក្រោមអត្រាការប្រាក់សមរម្យ, និងទី៣. ការជួយ​កាត់​បន្ថយថ្លៃដើមផលិតកម្ម, ការសម្រួលនីតិវិធី និង ការគាំទ្រស​កម្ម​ភាព​វិនិយោគឯកជន។

វិធានការទាំងនេះ នឹងត្រូវអនុវត្តចំពោះ​គម្រោង​វិនិយោគ ឬសកម្មភាពធុរកិច្ច ដែលត្រូវបានចុះបញ្ជីជាគម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ (គ.ល.គ.), គម្រោងពង្រីកនៃ គម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ដែលមានស្រាប់, គម្រោងវិនិយោគ ឬសកម្មភាពធុរកិច្ច របស់​សហគមន៍កសិកម្មទំនើប និងគម្រោងវិនិយោគ ឬសកម្មភាពធុរ​កិច្ចរបស់សហគមន៍ទេសចរណ៍ ដែលត្រូវចាប់ផ្តើមដំណើរការពីឆ្នាំ ២០២៥ ដល់ ២០២៨ ។

វិធានការទាំង៣ប្រភេទខាងលើ ត្រូវបានគិតគូរ និងអនុវត្តដូចតទៅ៖

– វិធានការទី១៖ វិធានការផ្នែកពន្ធដារ និងពន្ធគយ៖

ការលើក​​ទឹកចិត្ត​ផ្នែក​ពន្ធដារ និងពន្ធគយ ត្រូវផ្ដល់ជូនដល់គម្រោង​វិនិយោគ និងសកម្មភាពធុរកិច្ចចំនួន ៣ប្រភេទ រួមមាន៖ ១. គម្រោង​វិនិយោគ ឬសកម្មភាពធុរកិច្ចជា គម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងវិស័យទូទៅ, ២. គម្រោង​វិនិយោគ ឬសកម្មភាពធុរកិច្ចក្នុងវិស័យអាទិភាព និង៣. គម្រោងពង្រីកនៃគម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៥-២០២៨។

លើសពីនេះទៀត សកម្មភាពធុរកិច្ច ដែលកំពុងដំណើរការក្នុងខេត្ត​ទាំង​បួន ប៉ុន្តែមិនទាន់ត្រូវបានចុះបញ្ជីពន្ធដារ អាចចុះបញ្ជីពន្ធដារតាម​នីតិ​វិធី ដោយស្ម័គ្រចិត្តក្នុងឆ្នាំ២០២៥ នេះ ដោយទទួលបានការលើក​លែងនូវការពិន័យទោសទណ្ឌ, បំណុលពន្ធ និងការផាកពិន័យជា​ប្រាក់ ចំពោះការមិនបានបំពេញអនុលោមភាពកន្លងមក។

ក្រោយពីត្រូវបានចុះបញ្ជីពន្ធដាររួចរាល់, សកម្មភាពធុរកិច្ចទាំងនេះ អាចស្នើសុំការលើកទឹកចិត្ត តាមរយៈការចុះបញ្ជីជា គម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងឆ្នាំ ២០២៥នេះ។

– វិធានការទី២. ការផ្តល់ហិរញ្ញប្បទាន ក្រោមអត្រាការប្រាក់សមរម្យ៖

រាជ​រដ្ឋា​ភិបាល នឹងដាក់ចេញនូវកម្មវិធីហិរញ្ញប្បទានក្រោមអត្រា​ការ​ប្រាក់សមរម្យ ដោយផ្តោតជាពិសេសលើសហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យម, សហគមន៍កសិកម្មទំនើប និងសហគមន៍ទេសចរណ៍ តាមរយៈ​ធនាគារអភិវឌ្ឍន៍ជនបទ និងកសិកម្ម (ARDB) និងធនាគារសហ​គ្រាស​​ធុនតូច និងមធ្យមកម្ពុជា (SME Bank) ដើម្បីផ្តល់ឥណទាន ដល់វិស័យកសិកម្ម, កសិ-ឧស្សាហកម្ម និងទេសចរណ៍, ស្របតាម​អាទិភាព ដែលត្រូវបានកំណត់ក្នុងគោលដៅ ចំនួន៣ រួមមាន៖ ១. គាំទ្រដល់ដំណើរការវិនិយោគ ឬការពង្រីកអាជីវកម្ម, ២. គាំទ្រ​ដល់​សកម្មភាពប្រមូលទិញ ឬ ស្តុកទុកកសិផល, និង៣. ជំរុញអាជីវកម្ម​កែ​ច្នៃ និង/ឬ វេចខ្ចប់។

– វិធានការទី៣. ការជួយកាត់បន្ថយថ្លៃដើមផលិតកម្ម, ការសម្រួលនីតិ​វិធី និងការគាំទ្រសកម្មភាពវិនិយោគឯកជន៖

រាជរដ្ឋាភិ​បាល ក៏បានដាក់ចេញនូវវិធានការសំដៅចូលរួមកាត់បន្ថយ​ថ្លៃ​ដើម ផលិតកម្ម និង លើកកម្ពស់ផលិតភាពផលិតកម្ម រួមមាន៖ ១. ការ​សម្រួលបែបបទ និងនីតិវិធីវិនិយោគ និងធុរកិច្ច, រួមទាំងការស្នើសុំ​អាជ្ញា​បណ្ណ, វិញ្ញាបនបត្រ, លិខិតអនុញ្ញាតនានា ព្រមទាំងការចុះបញ្ជី​ជា គម្រោងវិនិ​យោគមានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់; ២. ការសម្រួលនីតិវិធី, បែបបទ និងការអនុញ្ញាត​ផ្សេងៗ ដែលបម្រើដល់ការអនុវត្ត ឬការពង្រីកគម្រោង, ៣. ការពង្រឹង យន្ត​ការ ឬ នីតិវិធីដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមជាក់ស្តែង ដែលជាបន្ទុកបន្ថែម​របស់​វិនិយោគិន ក្នុងការចុះបញ្ជី និង ដំណើរការអាជីវកម្ម; និង ៤. វិធាន​ការផ្សេងទៀត។

ដើម្បីធានានូវប្រសិទ្ធភាព និងប្រសិទ្ធផល ក្នុងការ​អនុ​វត្ត​​វិធានការលើកទឹកចិត្តនៃ «កម្មវិធីពិសេស» នេះ, រាជរដ្ឋាភិបាល ក៏បាន​បង្កើតក្រុមការងារ ជំរុញការវិនិយោគក្នុងភូមិភាគឦសាន, ក្រោម​ឆ័ត្រនៃគណៈកម្មាធិការគោលនយោបាយសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញ​វត្ថុ, ជាក្រុមការងារដែលទទួលបន្ទុកអនុវត្ត, តាមដាន, ត្រួត​ពិនិត្យ និងវាយតម្លៃ «កម្មវិធីពិសេស» នេះ និងដើរតួជា «ច្រកចេញចូ​ល​តែ​មួយ» ក្នុងការពិនិត្យ, ការវាយតម្លៃ និង ការអនុម័តគម្រោង, ការផ្ដល់​លិខិត​អនុញ្ញាត ឬ អាជ្ញាបណ្ណនានាជាកញ្ចប់ ទៅលើគម្រោងវិនិយោគ ក្រោមវិសាលភាពនៃ «កម្មវិធីពិសេស» នេះ៕