ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ
រឿងរ៉ាវជាប្រវត្តិសាស្ត្រ ជ្រលងភ្នំនេះមិនដែលចុះញ៉មតាលីបង់
សកម្មប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងតាលីបង់រាប់ពាន់នាក់ត្រូវបានរាយការណ៍ថា កំពុងទប់ទល់នឹងប្រឆាំងនឹងតាលីបង់នៅក្នុងជ្រលងភ្នំដាច់ស្រយាលមួយដែលមានច្រកចូលតូចចង្អៀនមានចម្ងាយប្រហែល៤៨គីឡូម៉ែត្រពីរដ្ឋធានីកាប៊ុល។
វាមិនមែនជាលើកទី១ទេដែលជ្រលងភ្នំ Panjshir គួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ និងលេចធ្លោជាចំណុចប៉ះទង្គិចគ្នានៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលមានចលាចលពេលថ្មីៗនេះនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានដែលជាបន្ទាយដ៏រឹងមាំប្រឆាំងនឹងកម្លាំងសូវៀតកាលពីទសវត្សរ៍១៩៨០ និងតាលីបង់ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៩០។
ក្រុមដែលកាន់កាប់ជ្រលងភ្នំឥឡូវគឺជារណសិរ្សតស៊ូជាតិអាហ្វហ្គានីស្ថាន (NRF) ថ្មីៗនេះបានរំលឹកឲ្យពិលោកអំពីភាពខ្លាំងរបស់ជ្រលងភ្នំនេះ។
លោក Ali Nazary ប្រធានទំនាក់ទំនងការបរទេស NRF បានប្រាប់ថា ៖«កងទ័ពក្រហមដែលមានអានុភាពមិនអាចយកឈ្នះពួកយើងបានទេ។ ហើយតាលីបង់រយៈពេល២៥ឆ្នាំហើយ ពួកគេបានព្យាយាមដណ្តើមយកជ្រលងភ្នំនេះ ហើយពួកគេបរាជ័យ។ ពួកគេប្រឈមនឹងបរាជ័យធ្ងន់ធ្ងរ»។
ជ្រលងភ្នំវែងនិងជ្រៅដែលមានប្រវែង១២០គីឡូម៉ែត្រពីភាគខាងត្បូង-ខាងលិចទៅភាគខាងជើង-ខាងកើតឆ្ពោះទៅភាគខាងជើងរដ្ឋធានីកាប៊ុល។ ត្រូវបានការពារដោយកំពូលភ្នំ ខ្ពស់ដែលមានកម្ពស់រហូតដល់៣ពាន់ម៉ែតត្រ។ វាជារបាំងធម្មជាតិដ៏រឹងមាំដែលការពារមនុស្សដែលស្ថិតនៅទីនោះ។
មានតែផ្លូវតូចចង្អៀតមួយប៉ុណ្ណោះដែលអាចចេញចូលបានដើម្បីគេចចេញពីផ្លូវវាងដែលថ្មធំៗ និងទន្លេ Panjshir River ដ៏គ្រោះថ្នាក់។
លោក Shakib Sharifi ដែលរស់នៅក្នុងជ្រលងភ្នំនេះតាំងពីកុមារបាននិយាយថា ៖«ទិដ្ឋភាពទេវកថានៅតំបន់នោះទាំងមូល។ វាមិនត្រឹមតែជាជ្រលងភ្នំមួយប៉ុណ្ណោះទេ។ នៅពេលយើងចូលទៅដល់ ហោចណាស់មានកូនជ្រលងភ្នំតូច២១ផ្សេងទៀតដែលតភ្ជាប់គ្នា»។
ចុងបញ្ចប់នៃជ្រលងភ្នំធំសំខាន់ មានផ្លូវលំមួយដែលមានប្រវឬង៤៤៣០ម៉ែត្រឆ្លងកាត់បន្ថែមចូលទៅភ្នំ Hindu Kush។ កងទ័ព Alexander the Great និង Tamerlane ដែលបានយកឈ្នះចុងក្រោយនៅអាស៊ីកណ្តាលក៏បានឆ្លងកាត់ផ្លូវនេះដែរ។
សព្វថ្ងៃនេះ ជ្រលងភ្នំមានទំនប់វារីអគ្គិសនី និងកសិដ្ឋានខ្យល់។ សហរដ្ឋអាមេរិកបានជួយកសាងផ្លូវ និងអង់ទែនវិទ្យុមួយដែលទទួលបានសញ្ញាពីក្រុងកាប៊ុល។ អតីតមូលដ្ឋានទ័ពអាកាសអាមេរិកនៅ Bagram ដែលពីដើមកសាងដោយសូវៀតនៅទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៥០ ក៏មានចម្ងាយមិនឆ្ងាយពីច្រកចូលជ្រលងនេះដែរ។
ប្រជាជនក្លាហាន
មនុស្សប្រហែលចន្លោះ ១៥០០០០ ទៅ ២០០ ០០០នាក់ត្រូវបានគេរាយការណ៍ថារស់នៅក្នុងជ្រលងភ្នំនេះ។ ភាគច្រើនបំផុតនិយាយភាសា Dari ដែលជាភាសាដ៏សំខាន់មួយនៅប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន និងជាជនជាតិភាគតិច Tajik។
ជនជាតិភាគតិច Tajiks មានប្រហែលជាមួយភាគបួននៃប្រជាជនអាហ្វហ្គានីស្ថាន៣៨លាននាក់ ប៉ុន្តែជ្រលងភ្នំ Panjshiris មិនបែរមុខឆ្ពោះទៅប្រទេសតាជីគីស្ថាន ដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់អាហ្វហ្គានីស្ថានទេ។
លោក Sharifi -ដែលថ្មីៗជាអគ្គនាយកផែនការនៃក្រសួងកសិកម្មអាហ្វហ្គានីស្ថានបានចាត់ទុកអ្នកជ្រលងភ្នំ Panjshiris ជាអ្នកក្លាហាន ប្រហែលជាក្លាហានបំផុតនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ លោកនិយាយថា អ្នកស្រុកមិនអាចផ្សះផ្សាជាមួយតាលីបង់បានទេ ហើយមានធាតុផ្សំនៃភាពវៃឆ្លាត និងវិជ្ជមាន។ ជ័យជម្នះជាប្រវត្តិសាស្ត្រប្រឆាំងនឹងចក្រភពអង់គ្លេស សូវៀត និងតាលីបង់គ្រាន់តែលើកតម្កើតមនុស្សបន្ថែមប៉ុណ្ណោះ។
បន្ទាប់ពីឈ្នះតាលីបង់ឆ្នាំ២០០១ ជ្រលងភ្នំត្រូវបានក្រែក្លាយពីស្រុកក្លាយជាខេត្ត។ វាជាខេត្តមួយក្នុងចំណោមខេត្តតូចៗបំផុតរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថាន។
លោកបណ្ឌិត Antonio Giustozzi អ្នកស្រាវជ្រាវជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថាន Royal United Services Institute មានប្រសាសន៍ថា ៖«ការសម្រេចដើម្បីបង្កើតជាខេត្តមួយគឺចម្រូងចម្រាស»។
លោកពន្យល់ថា សកម្មប្រយុទ្ធជ្រលងភ្នំ Panjshiri មានឥទ្ធិពលខ្លាំងណាស់នៅដើមទសវត្សរ៍ឆ្នាំ២០០០។ ពួកគេបានជួយដណ្តើមយករដ្ឋធានីកាប៊ុលមកវិញ និងបានក្លាយជាភាគីពាក់ព័ន្ធលេខ១។
មេដឹកនាំខេត្តជ្រលងភ្នំ Panjshiri ត្រូវបានផ្តល់តួនាទីដ៏សំខាន់នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាល និងយោធា។ ជ្រលងភ្នំបានក្លាយជាតំបន់ស្វ័យត និងជាខេត្តតែមួយគត់នៅអាហ្វហ្គានីស្ថានដែលមានអភិបាលខេត្តជាអ្នកស្រុកជាងមនុស្សមកពីក្រៅត្រូវបានតែងតាំង។
លោកបណ្ឌិត Giustozzi បន្តថា ៖«ជាធម្មតា អភិបាលខេត្តត្រូវបានគេមើលឃើញតែងតាំងមនុស្សពីរដ្ឋាភិបាលមកពីតំបន់ផ្សេង ប៉ុន្តែសម្រាប់ខេត្តជ្រលងភ្នំ Panjshir មានករណីពិសេស»។
យុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់
យោងតាមបណ្ឌិត Giustozzi ឲ្យដឹងថា មានជ្រលងភ្នំប្រហាក់ប្រហែលគ្នារាប់រយនៅប្រទេសអាហ្វហ្គានីស្ថាន។ ប៉ុន្តែមានតែជ្រលងភ្នំនេះទេដែលជិតនៅរដ្ឋធានីកាប៊ុល ដែលផ្តល់ឲ្យជាយុទ្ធសាស្ត្រសំខាន់បំផុត។ ផ្លូវជ្រលងភ្នំមិនឆ្ងាយប៉ុន្មានពីមហាវិថីពីរដ្ឋធានីកាប៊ុលដែលចេញពីដីរាបស្មើ ហើយឡើងខ្ពស់ចូលទៅកាន់ភ្នំឆ្ពោះទៅផ្លូវ Salang Pass ដែលមានចរាចរណ៍ច្រើននៅភាគខាងជើងទីក្រុង Kunduz និង Mazar-i-Sharif។
សូវៀតបរាជ័យ
ចន្លោះចុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ១៩៨០ និង១៩៨៥ សូវៀតបានចាប់ផ្តើមវាយប្រហារជាច្រើនដងលើជ្រលងភ្នំនេះទាំងផ្លូវគោក និងផ្លូវអាកាស។ សកម្មប្រយុទ្ធរុស្ស៉ីមានបទពិសោធតិចនៅតាមភូមិសាស្ត្របរាជ័យរហូត។
លោក Sharifi និយាយថា សូវៀតទទួលរងរបួសរាប់ពាន់នាក់ទាំងផ្នែកខាងឆ្វេង ស្តាំ និងកណ្តាល។ បុរសម្នាក់ដែលគេស្គាល់ថាជា DHsK បន្ទាប់ពីដណ្តើមបានកាំភ្លើងសូវៀតបានពួកក្រោមថ្ម ហើយបាញ់ពួកសូវៀតស្លាប់ច្រើនណាស់។
លោកបន្តថា មេបញ្ជាការមួយចំនួនសព្វថ្ងៃនេះគឺជាអ្នកចុងសល់នៃសម័យកាលនោះ។ «ពួកគេបានហ្វឹកហាត់ម្នាក់ឯងដោយគ្មានការទំនាក់ទំនងស្រួលពីការិយាល័យកណ្តាលទេ។ ពួកគេដឹងពីរបៀបរង់ចាំ និងវាយប្រហារ។
លោកបណ្ឌិត Giustozzi ប្រាប់ថា សូវៀតបានព្យាយាមគ្រប់គ្រងលើជ្រលងភ្នំនេះម្តង ប៉ុន្តែពួកគេកាន់កាប់អត់បានយូរទេ៕
ប្រែសម្រួល៖ វីរបុត្រ
ប្រភព៖ BBC
កម្មករនៃរោងចក្រ Y & W ជិត២០០០នាក់ បានបើកប្រាក់ឈ្នួល និងប្រាក់បំណាច់ ដោយពេញចិត្ត និងមានជំនឿលើរាជរដ្ឋាភិបាល
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសាធារណរដ្ឋសហភាពមីយ៉ាន់ម៉ា បេ្តជ្ញាចិត្តក្នុងការជំរុញទំនាក់ទំនង និងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរវាងមីយ៉ាន់ម៉ា-កម្ពុជាឱ្យកាន់តែរឹងមាំ
ការសិក្សា ៖ ស្រ្តីដែលមានផ្ទៃពោះខំប្រឹងធ្វើការក្រោមកម្ដៅខ្លាំង ប្រឈមហានិភ័យកូនស្លាប់ក្នុងពោះ
ស្ថានីយប្រព្រឹត្តកម្មទឹកកខ្វក់ទី ៣ នៅខេត្តព្រះសីហនុដាក់សម្ពោធឲ្យដំណើការជាផ្លូវការ
ជនចំណាកស្រុកជាង ៥០០ នាក់ចូលចតនៅ អង់គ្លេស តាមទូកតូចៗ
ម្ចាស់សំណង់របងថ្មនៅរមណីយដ្ឋានឆ្នេរនេសាទ នៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមវាយកម្ទេចរបងចេញ
Breaking News! បណ្ដាញសង្គម Facebook មានបញ្ហានៅទូទាំងពិភពលោកជាថ្មី
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្កុតឡែនរកឃើញហ្វូស៊ីលចម្លែករូបរាងដូចសត្វនាគចិនអាយុកាល ២៤០ លានឆ្នាំ
សម្តេច ហ៊ុន សែន ៖ ហេតុអ្វីបានជាមកដល់ពេលនេះហើយមានមន្ត្រីយើងប្រព្រឹត្តបែបនេះ ដោយពាក់ស្បែកជើងចូលក្នុងព្រះវិហារ?
ជើងឯកម៉ុងហ្គោលី Erdene អរគុណបុរសធ្លាប់ដឹកដៃ ឈឿង ល្វៃ ធ្វើឲ្យក្តីស្រមៃក្លាយជាការពិត
-
កីឡា១ សប្តាហ៍ agoឈ្នះខ្សែក្រវាត់ថ្ងៃជាមួយ ឈឿង ល្វៃ កីឡាករ Erdene ក៏មានរថយន្តទទួល
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ agoម្ចាស់សំណង់របងថ្មនៅរមណីយដ្ឋានឆ្នេរនេសាទ នៅតែរឹងទទឹងមិនព្រមវាយកម្ទេចរបងចេញ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ២ ថ្ងៃ agoBreaking News! បណ្ដាញសង្គម Facebook មានបញ្ហានៅទូទាំងពិភពលោកជាថ្មី
-
ព័ត៌មានជាតិ១ សប្តាហ៍ agoដើម្បីកុំឱ្យភោជនីយដ្ឋានដួលរលំបះជើងទាន់ សម្ដេចធិបតី បញ្ជាឱ្យកែម៉ោងពិនិត្យជាតិអាល់កុល
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ៦ ថ្ងៃ agoអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រស្កុតឡែនរកឃើញហ្វូស៊ីលចម្លែករូបរាងដូចសត្វនាគចិនអាយុកាល ២៤០ លានឆ្នាំ
-
ជីវិតកម្សាន្ដ១ សប្តាហ៍ agoតួជនទី៣ Benz ត្រលប់មកតំណែងស្រីស្អាតម្ដងទៀត ទោះឈានដល់អាយុ៤៣ឆ្នាំ
-
ព័ត៌មានជាតិ៦ ថ្ងៃ agoសម្តេច ហ៊ុន សែន ៖ ហេតុអ្វីបានជាមកដល់ពេលនេះហើយមានមន្ត្រីយើងប្រព្រឹត្តបែបនេះ ដោយពាក់ស្បែកជើងចូលក្នុងព្រះវិហារ?
-
កីឡា៣ ថ្ងៃ agoជើងឯកម៉ុងហ្គោលី Erdene អរគុណបុរសធ្លាប់ដឹកដៃ ឈឿង ល្វៃ ធ្វើឲ្យក្តីស្រមៃក្លាយជាការពិត