សន្និសីទ​រដ្ឋភាគី​ស្តីពីអាកាសធាតុ​នៅសប្តាហ៍​ក្រោយ​ ​អាចសោះកក្រោះ​​ ព្រោះ​អាមេរិក​ត្រៀម​ដកខ្លួន​វិញ ​​​ក្រោយ​ត្រាំឈ្នះ​

កិច្ច​ប្រជុំ​​កំពូល​​​ប្រចាំ​ឆ្នាំ​​​​ស្តី​ពី​ការ​​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​​នៅ​ក្នុងឆ្នាំ​នេះ​ទំនង​ក្លាយ​ជាវេទិកា​​គ្មាន​​ន័យ​ បន្ទាប់​ពី​ការ​ជាប់​ឆ្នោត​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិកជាថ្មី​របស់​ លោក ដូណាល់​ ត្រាំ ​​ដែ​ល​ត្រូវ​បាន​គេ​ដឹងថា​ ​កំពុង​​រៀបចំដក​ខ្លួន​ចេញ​ពីកិច្ច​ព្រមព្រៀង​​​​អាកាសធាតុ​ដែល​លោក​ធ្លាប់​ដក​ខ្លួន​​​ម្តង​រួច​មក​ហើយ​។

កិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំស្តីពី​អាកាសធាតុ (COP29) របស់អង្គការសហប្រជាជាតិនៅរដ្ឋធានីបាគូ (Baku) របស់ប្រទេស Azerbaijan​ នៅ​តំបន់​អាស៊ី​កណ្តាល​សប្តាហ៍​នេះ ដែល​គ្រោង​ធ្វើ​សម្រាប់​ការ​ចូលរួម​របស់​ មនុស្ស​រាប់​ម៉ឺននាក់មកពីជុំវិញពិភពលោក នឹង​ក្លាយ​ជា​វេទិកា​​​ដ៏សោះកក្រោះ​មួយ​សម្រាប់​ឆ្នាំ​នេះ​​។

រដ្ឋបាល​ប្រធានាធិបតី​ ​លោក​ ចូ បៃដិន ​បាន​ប្រញាប់ប្រញាល់​​​​​បញ្ចូល​​​សហរដ្ឋ​​អាមេរិក​​​​ទៅ​ក្នុង​​សមាជិក​រដ្ឋ​ភាគី​​ក្នុង​​​កិច្ច​ការ​​អាកាសធាតុ​ បន្ទាប់​ពី​រដ្ឋ​បាល​​របស់​អតីត​​ប្រធានាធិបតី​ដូណាល់ ត្រាំ ​ដក​ខ្លួន​ចេញ​ ក្រោយ​ការ​ឈ្នះឆ្នោត​កាល​ឆ្នាំ​២០១៦។ នេះជាអ្វីដែលអ្នកត្រូវដឹងអំពីមូលហេតុដែល សន្និសីទ​រដ្ឋ​ភាគី (COP-Conference of the Party) មានសារៈសំខាន់។​

ហេតុអ្វីត្រូវ​រៀបចំ​​ COP ប្រចាំឆ្នាំ​?

ដោយសារតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុនឹងប៉ះពាល់ដល់គ្រប់ប្រទេស ដោយមិនគិតពីថាតើប្រទេសណា​រួមចំណែកដល់បញ្ហានោះទេ វាទាមទារដំណោះស្រាយជាសកលដែលអាចដោះស្រាយភាពសម្បូរបែបនៃតម្រូវការនៅ​ក្របខ័ណ្ឌ​ប្រទេស​ជាច្រើន​។

នៅក្នុងការចុះហត្ថលេខាលើអនុសញ្ញាក្របខ័ណ្ឌអង្គការសហប្រជាជាតិឆ្នាំ១៩៩២​ ស្តីពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុ (UNFCCC) ដែលបានចាប់ផ្តើមការចរចាជាសាកល ភាគីដែលបានយល់ព្រមនឹងរឿង​អាកាសធាតុ​ប្រែ​ប្រួល​នេះ បានឈឺចាប់ក្នុងការបែងចែករវាងប្រទេសអ្នកមានដែលបណ្តាលឱ្យមានការឡើងកំដៅខ្លាំង និងប្រទេសក្រីក្រដែលរងគ្រោះមិនសមាមាត្រពីការ​ប្រែប្រួល​អាកាសធាតុ​នេះ​​។

និយាយម្យ៉ាងទៀត កិច្ចពិភាក្សាត្រូវបានរៀបចំឡើងជុំវិញគំនិតដែលថា ប្រទេសដែលទទួលបានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនបំផុតពីឧស្សាហូបនីយកម្ម គួរតែទទួលខុសត្រូវបំផុតសម្រាប់​ការដោះស្រាយការឡើងកំដៅផែនដីដែលជាលទ្ធផល។

ការដោះស្រាយអតុល្យភាពនោះកាន់តែលំបាកនៅពេលដែលសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍​បានរីកចម្រើន ហើយប្រទេសអ្នកមានបានវាយលុកតម្លៃប្រកួតប្រជែងរួមទាំងសង្គ្រាមផងដែរ។

តើកិច្ចប្រជុំកំពូលប្រចាំឆ្នាំអាចសម្រេចបានអ្វីខ្លះ?

កិច្ចប្រជុំកំពូលផ្តល់​ជាវេទិកា​សម្រាប់ប្រទេសនានាដើម្បីពិភាក្សាអំពីដំណោះស្រាយ រួមទាំងគោលនយោបាយថាមពល គ្រោងការណ៍ហិរញ្ញប្បទាន ឬតម្រូវការមូលនិធិ។

ស្ទើរតែរាល់កិច្ចប្រជុំកំពូលក៏មានការចូលរួមពីមេដឹកនាំពិភពលោកផងដែរ ដែលផ្តល់សញ្ញាដ៏សំខាន់មួយថា ប្រទេសរបស់ពួកគេបានប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះគោលដៅរបស់ UNFCCC ដែល​ធានា​ដល់​អព្យាក្រឹត​កាបូន​។ វត្តមាន​របស់​មេដឹកនាំ​ក៏​ជួយ​ឱ្យ​ប្រទេស​នានា​ទទួល​ខុសត្រូវ​គ្នា​ ​​ចំពោះ​ការ​សន្យា​កន្លង​មក។

ប៉ុន្តែ COP ប្រចាំឆ្នាំគ្រាន់តែជាព្រឹត្តិការណ៍សំខាន់នៅក្នុងដំណើរការបន្ត។ តំណាងប្រទេសជួបប្រជុំពេញមួយឆ្នាំដើម្បីបង្កើតការគាំទ្រសម្រាប់សំណើសកម្មភាពអាកាសធាតុថ្មីនៅមុន COP ដែលជាកន្លែងដែលពួកគេអាចយល់ព្រមដោយការឯកភាពរបស់ប្រទេសទាំងអស់។

តើដំណើរការ​នេះ​ដំណើរការដែរឬទេ?

ខណៈពេលដែលកិច្ចប្រជុំកំពូលនីមួយៗមានគោលបំណងជំរុញសកម្មភាពអាកាសធាតុពិភពលោកពីឆ្នាំមុន ព្រឹត្តិការណ៍នេះក៏ផ្តល់ឱកាសដល់ប្រទេសនានាដើម្បីបង្ហាញពលរដ្ឋរបស់ពួកគេអំពីបញ្ហាដែលកំពុងត្រូវបានដោះស្រាយ។

កាន់តែ​សំខាន់ ​លំហាត់​នេះបានមើលឃើញប្រទេសនានារាប់ចំនួន​និងរាយការណ៍ពីការបំភាយឧស្ម័នរបស់ពួកគេ ហើយបានជួយផ្ទេរជំនួយអាកាសធាតុរាប់រយពាន់លានដុល្លារដល់​ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍។

ដោយតម្រូវឱ្យមានការសម្រេចចិត្តដោយឯកច្ឆន្ទ ដំណើរការនេះក៏ធានានូវការគាំទ្រជាសាកលដ៏រឹងមាំសម្រាប់សកម្មភាពដែលបានព្រមព្រៀងគ្នា ដោយធ្វើឱ្យប្រសើរឡើងនូវឱកាសដែលសកម្មភាពទាំងនេះនឹងត្រូវបានអនុវត្ត។

ប៉ុន្តែ​ល្បឿន​នៃ​ការ​រីក​ចម្រើន​យឺត​ពេក​ក្នុង​ការ​ទប់​ស្កាត់​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​សីតុណ្ហភាព​ពិភពលោក។ ចាប់តាំងពីកិច្ចប្រជុំកំពូល COP បានចាប់ផ្តើមនៅឆ្នាំ ១៩៩៥ ទាំង​ការបំភាយឧស្ម័ន និងសីតុណ្ហភាពបានបន្តកើនឡើង ដែលមានន័យថា ពិភពលោកកំពុងស្ថិតនៅលើផ្លូវសម្រាប់ការផ្លាស់ប្តូរអាកាសធាតុខ្លាំង។

អ្នកគាំទ្រដំណើរការ UNFCCC និយាយថា គ្មានជម្រើសសម្រាប់ការចរចាការផ្លាស់ប្តូរសេដ្ឋកិច្ចសង្គមសំខាន់ៗ ដើម្បីព្យាយាមកំណត់ការឡើងកំដៅផែនដីនោះ​ទេ។

តើ​យើង​នឹង​​ទទួល​បាន​អ្វី​​ពី COP29​ លើក​នេះ​​នៅ​ប្រទេស​អាហ្ស៊ែរបៃ​ហ្សង់​?

កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅឆ្នាំនេះសង្ឃឹមសម្រាប់កិច្ចព្រមព្រៀងសំខាន់ៗមួយចំនួន៖ គោលដៅហិរញ្ញវត្ថុប្រចាំឆ្នាំថ្មី កិច្ចព្រមព្រៀងដើម្បីទទួលបានទីផ្សារឥណទានកាបូនពហុភាគីដំណើរការ និងថវិកាជំនួយជាច្រើនទៀតដែលបានសន្យាសម្រាប់ប្រទេសដែលរងគ្រោះដោយគ្រោះមហន្តរាយអាកាសធាតុថ្លៃដើម។

លើសពីនេះ អ្នកចរចានឹងបន្តធ្វើការលើកិច្ចព្រមព្រៀងបច្ចេកទេសដែលបង្កើតលើការងារដែលបានធ្វើនៅឯកិច្ចប្រជុំកំពូលមុនៗ។

នៅ​ខាង​ក្រៅក្របខ័ណ្ឌ COP ផ្លូវការ ក្រុមប្រទេសនានាអាចចាប់ផ្តើមគំនិតផ្តួចផ្តើមរបស់ពួកគេផ្ទាល់ ឬសន្យាផ្តល់មូលនិធិសម្រាប់គម្រោងជាក់លាក់។ ក្រុមហ៊ុនទំនងជានឹងប្រកាស​កិច្ចព្រមព្រៀងពាណិជ្ជកម្មទាក់ទងនឹងសកម្មភាពអាកាសធាតុ ខណៈដែលអ្នកហិរញ្ញវត្ថុព្យាយាមប្រមូលប្រាក់សម្រាប់ការវិនិយោគអាកាសធាតុ។

តើ​អ្វី​ជ​តួនាទីរបស់អាហ្ស៊ែរបៃហ្សង់នៅក្នុង COP29?

អាហ្ស៊ែរបៃហ្សង់​កាន់តំណែងជាប្រធានាធិបតីនៃ COP29 នៅឆ្នាំនេះ នៅពេលដែលប្រធាន COP ​បាន​ធ្លាក់ទៅអឺរ៉ុបកណ្តាល និងខាងកើត។

នៅឆ្នាំក្រោយប្រេស៊ីលនឹងធ្វើជាម្ចាស់ផ្ទះរបស់អាមេរិកឡាទីនសម្រាប់ COP30។

ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល ប្រទេសមួយធ្វើការពេញមួយឆ្នាំដើម្បីដឹកនាំការចរចាមុនកិច្ចប្រជុំកំពូល និងបញ្ចុះបញ្ចូលរដ្ឋាភិបាលផ្សេងទៀតសម្រាប់សកម្មភាពប្រកបដោយមហិច្ឆតា។ នេះផ្តល់ឱ្យប្រធានាធិបតីនូវផ្នែកសំខាន់មួយក្នុងការកំណត់អាទិភាពនៃកិច្ចប្រជុំកំពូល។

តើមានអ្វីផ្សេង​ទៀត​នឹង​កើតឡើងនៅសន្និសីទ​រដ្ឋ​ភាគី​នេះ​ (COP)?

លើសពីការចរចារបស់ប្រទេសនេះ កិច្ចប្រជុំកំពូល COP ផ្តល់ឱកាសឱ្យប្រទេស​ណាមួយ​ ព្យាយាមទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ ឬការផ្តល់មូលនិធិដល់បុព្វហេតុរបស់ពួកគេ។

ព្រឹត្តិការណ៍​អម​ជាមួយ​​នេះ​​រាប់រយត្រូវ​បាន​​មើលឃើញថា សកម្មជន និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រកំពុងស្រាក់​ស្មាគ្នា​​ជាមួយអ្នកបញ្ចុះបញ្ចូលក្នុងឧស្សាហកម្ម និងធនាគារដែលមាន​ហិរញ្ញវត្ថុ​​ច្រើន​​ និងមាន​ទម្ងន់​ផ្នែក​ការ​សម្រេចចិត្ត​​៕​

ដោយ រ៉ាន់ រើយ​