KPT+

រឿងធម្មតាៗសម្រាប់ស្ត្រីទូទៅ តែស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើដាច់ខាត

បានផុស

២ years មុន

នៅ

ថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ២៨ តុលា ២០២១

ដោយ

ថ្មីៗនេះ អាហ្វហ្គានីស្ថាន ត្រូវបានឈ្លានពាន និងកាន់កាប់ដោយពួក តាលីបង់ ដែលវាជាហេតុការណ៍ដ៏អាក្រក់ចំពោះប្រទេស និងស្ត្រីរាប់លាននាក់ផងដែរ។ នៅក្រោមរបប តាលីបង់ សិទ្ធិរបស់កុមារី និងស្ត្រី ត្រូវបានកាត់ផ្ដាច់ និងហាមប្រាមនូវសកម្មភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត នាំឱ្យមនុស្សស្រីក្នុងប្រទេសនេះ បាត់បង់ឱកាសចូលរួមក្នុងសង្គម។

Taliban seize Kabul's presidential palace, declare 'war is over' - CGTN

សូមចុច Subscribe Channel Telegram កម្ពុជាថ្មី ដើម្បីទទួលបានព័ត៌មានថ្មីៗទាន់ចិត្ត

ការគ្រប់គ្រងរបស់ តាលីបង់ មិនត្រឹមតែបានរឹបអូសយកអំណាចរដ្ឋទាំងស្រុងប៉ុណ្ណោះទេ វាក៏កំពុងបង្កក្ដីលំបាកសម្រាប់ប្រជាជនទូទៅ ជាពិសេសសិទ្ធិរបស់ស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានតែម្ដង។

ស្របពេលដែលស្រ្តីរាប់សិបលាននាក់ទូទាំងពិភពលោក អាចធ្វើអ្វីជាច្រើនបានធម្មតាស្មើនឹងបុរស ស្ត្រីនៅអាហ្វហ្គានីស្ថានមិនមានសិទ្ធិធ្វើសូម្បីរឿងសាមញ្ញៗសោះ។ រឿងទាំងនោះរួមមាន៖

១. មិនអនុញ្ញាតឱ្យចេញពីផ្ទះ បើគ្មានមនុស្សប្រុសទៅជាមួយ

Women in Afghanistan Wait for US Protection, as Promised - The New York Times

គ្មានស្ត្រីណាម្នាក់ហ៊ានចេញពីផ្ទះនោះទេ បើគ្មានមនុស្សប្រុសនាំទៅ ព្រោះបើល្មើសបម្រាម ពួកនាងនឹងត្រូវវាយដោយរំពាត់នៅទីលានកីឡាឬ នៅសាលាខេត្ត។ ច្បាប់មួយនេះ បានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាពស្ត្រីអាហ្វហ្គានីស្ថានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ រហូតមានក្មេងស្រីជំទង់ខ្លះត្រូវបង្ខំចិត្តរៀបការទាំងមិនទាន់គ្រប់អាយុ ដើម្បីមានសាច់ញាតិជាមនុស្សប្រុសនៅជាមួយ។

២. មិនអនុញ្ញាតឱ្យបង្ហាញសាច់នៅទីសាធារណៈដាច់ខាត

The Taliban say they will preserve women's rights under sharia law. But what does that mean? - ABC News

យោងតាមព្រះគម្ពីរនៃសាសនាឥស្លាមបានចែងថា ស្ត្រីមិនអាចបើកបង្ហាញរូបសម្រស់ឲ្យបុរសដែលមិនមែនជាសមាជិកគ្រួសារបានឃើញឡើយ។ ដូច្នេះហើយ ស្ត្រីដែលមានអាយុចាប់ពី ៨ឆ្នាំឡើងទៅ ត្រូវស្លៀកពាក់ និងប្រើកន្សែងរុំឱ្យជិតខ្លួន ពេលដែលចេញទៅក្រៅម្ដងៗ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ តាលីបង់ ហាមមិនឲ្យថតរូប ថតវីដេអូ ឬបង្ហាញរូបស្ត្រីនៅលើកាសែត ឬទស្សនាវដ្ដីជាដាច់ខាត។

៣. មិនអនុញ្ញាតឱ្យរៀនខ្ពស់ឡើយ

Afghanistan: Girls Struggle for an Education | Human Rights Watch

ការសិក្សាអប់រំសម្រាប់កុមារីអាហ្វហ្គានីស្ថាននៅតែផ្ដល់ជូនជាធម្មតា ប៉ុន្តែមានការរឹតត្បិតខ្លាំង ហើយបើមានអាយុចាប់បី ១៤ ឆ្នាំឡើងទៅ ក្មេងស្រីត្រូវបង្ខំឱ្យឈប់រៀន។ ចាប់តាំងពីពួក តាលីបង់ កាន់កាប់ប្រទេសមក ពួកគេបានបញ្ជាឱ្យបិទសាលារៀនសម្រាប់ស្ត្រីទាំងអស់ ខណៈដែលក្មេងប្រុសជំទង់ៗក៏ត្រូវបង្ខំឱ្យបម្រើជាទាហានទៀតផង។ ពេលនេះ សាលារៀនកម្រិតមធ្យមឡើងទៅ បើកដំណើរការសម្រាប់តែប្រុសៗប៉ុណ្ណោះ។

៤. មិនអនុញ្ញាតឱ្យធ្វើការតាមស្ថាប័នធំៗ

Women in Afghanistan need your help, not pity — Quartz

ក្រោយតាលីបង់ចូលទៅគ្រប់គ្រងអាហ្វហ្គានីស្ថាន ពួកគេបានបង្ខំឲ្យស្ត្រីលាឈប់ពីកន្លែងការងារធំៗស្ទើរទាំងអស់ ហើយវិលត្រឡប់ទៅធ្វើការជាស្ត្រីមេផ្ទះ។ ការដាក់គំនាបពីរបប តាលីបង់ បូករួមទាំងប្រពៃណីសាសនាផង ស្ត្រីមិនអាចជ្រើសរើសនូវអាជីពដែលខ្លួនស្រឡាញ់នោះទេ។

៥. មិនឱ្យអនុញ្ញាតឱ្យទៅព្យាបាលដែលមានគ្រូពេទ្យជាបុរស

UNICEF-Supported Vaccinators Won't Stop Until They Eradicate Polio In Afghanistan

សឹងគ្រប់កន្លែងដែលព្យាបាលជំងឺនៅអាហ្វហ្គានីស្ថាន សុទ្ធតែជាគ្រូពេទ្យប្រុសបម្រើការ។ ក្នុងនោះស្ត្រីត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យទៅព្យាបាលដែលមានគ្រូពេទ្យជាបុរសឡើយ។ ដូចនេះស្ត្រីនៅទីនោះគ្មានសិទ្ធិទទួលការព្យាបាល ឬថែរក្សាសុខភាពបានត្រឹមត្រូវស្មើនឹងបុរសនោះទេ។

៦. មិនអនុញ្ញាតឱ្យពាក់ព័ន្ធជាមួយរឿងនយោបាយ

Afghanistan: talebani cancellano ministero delle donne - Corriere Nazionale

បន្ទាប់ពី តាលីបង់ ឡើងជាថ្នាក់ដឹកនាំកំពូលរបស់អាហ្វហ្គានីស្ថាន ស្ត្រីទាំងអស់មិនអនុញ្ញាតឱ្យពាក់ព័ន្ធរឿងនយោបាយដាច់អហង្ការ។ ស្ត្រីទាំងអស់ត្រូវគំរាមមិនឱ្យនិយាយពីរឿងនយោបាយ ចូលប្រឡូកក្នុងនយោបាយ មិនឱ្យបម្រើការក្នុងជួររដ្ឋ និងសូម្បីតែបង្ហាញខ្លួននៅតាមបណ្ដាញទូរទស្សន៍ ឬកម្មវិធីជួបជុំនានា។ នរណាដែលហ៊ានបំពាន ត្រូវដាក់ទណ្ឌកម្មដោយវាយនឹងរំពាត់នៅមុខមហាជន ឬកាត់ម្រាមដៃ។ ក្នុងករណីខ្លះ ស្ត្រីត្រូវបាញ់សម្លាប់ភ្លាមៗទៀតផង៕

ប្រែសម្រួល៖ សន្យា

ចុចអាន៖ ១០ ប្រទេស កំពូលគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំង ចំពោះស្រ្តី

ចុចអាន៖ មកស្គាល់ Mullah Akhund មេដឹកនាំ រដ្ឋាភិបាលអាហ្វហ្គានីស្ថានថ្មី