ព្រះតេជព្រះគុណ សាន សុជា គឺជាព្រះសង្ឃកម្ពុជាទី២ ដែលបានចូលជួបជាមួយសម្តេច ប៉ាប ក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះបន្ទាប់ពីជាង ៣០ឆ្នាំមុន សម្តេច ប៉ាប បានជួបជាមួយនឹងសម្តេចព្រះមហាឃោសនន្ទ វ៉ា យ៉ាវ ក្នុងឆ្នាំ១៩៨៦។

ព្រះតេជព្រះគុណ សាន សុជា ត្រូវបានប្រជាជនខ្មែរ ទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស ចាត់ទុកថា ជាបញ្ញវន្តមួយរូបដែលមានចំណេះដឹងខ្ពស់ផ្នែកព្រះធម៌ ហើយសព្វថ្ងៃ ព្រះអង្គគង់នៅទីក្រុង មែលប៊ន ប្រទេសអូស្ត្រាលី។ ព្រះអង្គ បានចូលជួបជាមួយសម្តេច ប៉ាប នៅវិមានវ៉ាទីកង់ ប្រទេសអ៉ីតាលី កាលពីថ្ងៃទី១៩ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៣ កន្លងទៅ។ ក្នុងជំនួបនេះ ព្រះតេជព្រះគុណ សាន សុជា តំណាងឱ្យព្រះពុទ្ធសាសនាបានជួបជាមួយសម្តេចប៉ាប ដោយបានលើកឡើងទៅលើបញ្ហាសាសនា និងបរិស្ថាន ដែលពិភពលោកកំពុងតែជួបប្រទះសព្វថ្ងៃនេះ។

ព្រះតេជព្រះគុណ សាន សុជា ក៏បានលើកឡើងពីភាពចុះសម្រុង និងសាមគ្គីភាពនៃសាសនាផ្សេងៗបញ្ចូលគ្នា រួបរួមគ្នាដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហាបរិស្ថាន និងជួយសង្គ្រោះផែនដី ឱ្យរួចផុតពីគ្រោះអាក្រក់ផ្សេងៗ។ ព្រះអង្គ មានថេរដីកាបន្តថា ជំនួបនេះ គឺបង្ហាញពីភាពស្និតស្នាល មេត្រីភាព និងការរួបរួមបន្ថែមទៀតរវាងសាសនាព្រះពុទ្ធ និងសាសនាគ្រិស្ត។

ដោយឡែក ព្រះសង្ឃទី១ តំណាងឱ្យសាសនាព្រះពុទ្ធនៅកម្ពុជាដែលបានជួបដោយផ្ទាល់ជាមួយសម្តេចប៉ាប នៅឆ្នាំ១៩៨៦ គឺសម្តេចព្រះមហាឃោសនន្ទ វ៉ា យ៉ាវ ។ នៅឆ្នាំ១៩៨៦ ព្រះអង្គ ត្រូវបាននិមន្តឱ្យចូលរួមនៅក្នុងទិវាបួងសួងសុំសន្តិភាពជាមួយអ្នកដឹកនាំសាសនាពិភពលោកផ្សេងៗ ក្នុងគោលបំណងពិភាក្សាពីការកសាងសន្តិភាពពិភពលោក ដោយឈរលើមូលដ្ឋានសាសនា។

សម្តេចព្រះមហាឃោសនន្ទ ប្រសូតក្នុងត្រកូលកសិករមួយនៅឃុំបារាយណ៍ ស្រុកដូនកែវ ខេត្តតាកែវ នៅឆ្នាំ១៩២៥។ ព្រះអង្គបានសុគត ​នៅ​ Northampton រដ្ឋ Massachusetts នៅ​ថ្ងៃទី ១២ ខែមីនា ឆ្នាំ២០០៧ ក្រោម​ការ​សោកស្ដាយ​​យ៉ាង​ធំធេង​ពី​ពុទ្ធសាសនិក​ទាំង​ក្នុង​ និង​ក្រៅ​ប្រទេស ។ ព្រះអង្គ ជាអ្នកប្រាជ្ញមួយអង្គដែលចូលរួមចំណែកយ៉ាងខ្លាំងក្នុងការរួបរួម និងផ្សព្វផ្សាយសាសនាឱ្យកាន់តែមានភាពទូលំទូលាយ។ ព្រះអង្គ ក៏បានបញ្ចប់ការសិក្សាពីក្នុង និងក្រៅប្រទេសច្រើនផងដែរ។

ក្រៅពីជួបជាមួយព្រះសង្ឃកម្ពុជា កាលពីអតីតកាល សម្តេច ប៉ាប ក៏ធ្លាប់ទទួលជាមួយសម្តេច ព្រះនរោត្តម សីហនុ ព្រះមហាវីរក្សត្រកម្ពុជាផងដែរនៅក្នុងឆ្នាំ១៩៥០។ ដោយឡែក នៅក្នុងឆ្នាំ២០២៣នេះ អ្នកឧកញ៉ា គួច ម៉េងលី ស្ថាបនិក ប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល និងអគ្គនាយកប្រតិបត្តិ នៃក្រុមហ៊ុន ម៉េងលី ជេ. គួច អេឌ្យូខេសិន គឺជាបញ្ញវន្តកម្ពុជាមួយរូបដែលមិនមែនជាព្រះសង្ឃ បានជួបជាមួយសម្តេច ប៉ាប នៅអ៊ីតាលី។

គួរបញ្ជាក់ថា សម្តេច ប៉ាបហ្វ្រង់ស៊ីស ត្រូវបានគេតែងតាំងជាសម្តេច ប៉ាប ទី២៦៦ ឬមេដឹកនាំសាសនាគ្រិស្តលំដាប់កំពូលនៃវិហាររ៉ូម៉ាំងកាតូលិករបស់ពិភពលោក នៅថ្ងៃទី១៣ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៣ ក្នុងជន្មាយុ ៧៦ព្រះវស្សា។ សម្តេចប៉ាបហ្វ្រង់ស៊ីស ទទួលបានការគោរពយ៉ាងខ្លាំងពីសំណាក់មហាជនទូទាំងពិភពលោក​ ទាំងថ្នាក់ដឹកនាំ និងមហាជនទូទៅ៕

ដោយ៖ អុន ស្រីមាន