តើពលរដ្ឋអាចប្ដឹងជំទាស់ ទៅលើបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ដែរឬទេ?

មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានឲ្យដឹងថា ប្រជាពលរដ្ឋអាចមានសិទ្ធិ ប្ដឹងជំទាស់ទៅលើបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឈរឈ្មោះ ជាពិសេសបេក្ខជនដែលមិនចេះសរសេរ និងអានអក្សរខ្មែរ។

លោក សោម ​សូរីដា អគ្គលេខាធិការរង និងជាអ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប មានប្រសាសន៍ប្រាប់កម្ពុជាថ្មី នៅថ្ងៃទី ១៥ ខែមីនានេះថា មកដល់ពេលនេះស្ទើរគ្រប់ឃុំ-សង្កាត់ទាំងអស់ នៅទូទាំងប្រទេសហើយ បាន​និងកំពុងបិទផ្សាយ បញ្ជីបេក្ខជន​ឈរឈ្មោះបោះឆ្នោតដំបូង។ គោលបំណង នៃការបិទផ្សាយបញ្ជីដំបូងនេះ គឺដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋដាក់ពាក្យប្ដឹងតវ៉ា ទៅលើបេក្ខជនរូបណា ដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន។

លោកបន្តថា ចំនួនគណបក្ស ដែលបានចុះបញ្ជីបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ​-សង្កាត់អាណត្តិទី ៥ គឺនៅ ១៧គណបក្សដដែល។ ប៉ុន្តែមានបណ្ដឹងច្រើន ពាក់ព័ន្ធនឹងបេក្ខជនដែលមិ​នបានដឹងខ្លួនថា មានគណបក្សនយោបាយដាក់ឈ្មោះរបស់ខ្លួន ជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត រហូតដល់ជាង ១៤០បណ្ដឹង។ ក្នុងនោះ ក៏មានបណ្ដឹងទាក់ទងនឹងការរំខាន របស់គណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ដែលបណ្ដឹងនេះអាចនាំទៅដល់ ការដាក់ទោសតាមជំពូកទី ១៤ នៃច្បាប់ ស្ដីពី ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់។

អ្នកនាំពាក្យ គ.ជ.ប បានឲ្យដឹងបន្ថែមថា «ហើយក៏មានបណ្ដឹងមួយចំនួនទៀត ទាក់ទងទៅនឹងលិខិត ឬក៏ការបដិសេធមិនទទួលស្គាល់បេក្ខជន អញ្ចឹងយើងពិនិត្យទៅនៅតាមឃុំ-សង្កាត់ ១៦៥២ ឃុំ-សង្កាត់ហ្នឹងជារួម ប៉ុន្តែមិនមែនគ្រប់ឃុំ-សង្កាត់ទាំងអស់​សុទ្ធតែមានបណ្ដឹងទេ ប៉ុន្តែពាក្យបណ្ដឹងសរុបទៅមានប្រមាណ ១៥២បណ្ដឹងហើយ…ហើយមកដល់ គ.ជ.ប គឺមាន ៥បណ្ដឹងហើយ ដែលទាក់ទងទៅនឹងការបិទផ្សាយបញ្ជីបេក្ខជនដំបូង»។

លោក សោម ​សូរីដា បានឲ្យដឹងដែរថា ប្រជាពលរដ្ឋអាចប្ដឹងជំទាស់ ទៅលើបេក្ខជនដែលពុំមានលក្ខ​ខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ នៅក្នុងការឈរឈ្មោះជាបេក្ខជនបោះឆ្នោត ជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់អាណត្តិទី ៥នេះ។ លោកថា «ការបិទផ្សាយបញ្ជីបេក្ខជនដំបូងនេះ គឺដើម្បីឲ្យប្រជាពលរដ្ឋប្ដឹងជំទាស់ អំពីបេ​ក្ខជនដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន ឧទាហរណ៍ថា ប្រជាពលរដ្ឋលោកដឹងថា បេក្ខជននៅក្នុងឃុំ-សង្កាត់របស់គាត់ ហើយក៏បានគណបក្សនយោ បាយ យកមកធ្វើជាបេក្ខជនឈរឈ្មោះ គាត់មិនចេះអាន មិនចេះសរសេរ អញ្ចឹងការមិនចេះអាន មិនចេះសរសេរ គឺជាលក្ខខណ្ឌមួយ ដែលតម្រូវដោយច្បាប់មាត្រា ៣៥ គឺបេក្ខជនត្រូវតែចេះអាន ចេះសរសេរ»។

ត្រង់ចំណុចនេះ អគ្គលេខាធិការរង គ.ជ.ប បានបញ្ជាក់ថា ប្រសិនបើបេក្ខជនឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត មិនចេះអានអក្សរ និងមិនចេះសរសេរអក្សរខ្មែរទេនោះ គឺមិនគ្រប់លក្ខខណ្ឌ នៅក្នុងការឈរឈ្មោះជាបេក្ខ​ជនឡើយ។ បើតាមមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ គ.ជ.ប រូបនេះ គឺជាទូទៅច្បាប់បានផ្ដល់អំណាច ដល់គណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ក្នុងការពិនិត្យលើពាក្យសុំចុះបញ្ជីបេក្ខជន គណបក្សនយោបាយឈរឈ្មោះបោះឆ្នោត ហើយច្បាប់ក៏បានចងចំពោះលក្ខខណ្ឌ សម្រាប់ ឈរឈ្មោះជាបេក្ខជន និងលក្ខខណ្ឌសម្រាប់ដាក់ពាក្យសុំចុះបញ្ជីបេក្ខជន។

ដូច្នេះហើយក្នុងមាត្រា ៣៥ នៃច្បាប់ ស្ដីពី ការបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាឃុំ-សង្កាត់ ដែលបញ្ជា​ក់អំពីលក្ខខណ្ឌបេក្ខជន ដែលប្រសិនបើគណៈកម្មការឃុំ-សង្កាត់រៀបចំការបោះឆ្នោត ពិនិត្យឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋផ្ដល់យោបល់ទៅលើបេក្ខជន ដែលពុំមានលក្ខខណ្ឌគ្រប់គ្រាន់ទេនោះ គឺគណៈកម្មការអាចស្នើសុំគណបក្សនយោបាយ ធ្វើការកែតម្រូវលក្ខខណ្ឌរបស់បេក្ខជននោះ ឬក៏រកបេក្ខជនថ្មីមកជំនួស៕

អត្ថបទ៖ ឃួន សុភ័ក្រ