សុខភាព
វេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី ប្រាប់ពីវិធីសាស្រ្តរករោគសញ្ញា និងវិធីការពារជំងឺមហារីក
តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុក នាថ្ងៃទី៨ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០២៥ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី អ្នកជំនាញសុខភាព បានលើកឡើងពីវិធីសាស្រ្តងាយៗ និងសាមញ្ញមួយចំនួន ដើម្បីដឹងពីរបៀបរកឱ្យឃើញ និងការពារជំងឺមហារីក ជាពិសេសសម្រាប់ការយល់ដឹង និងចំណេះដឹងអំពីសុខភាពសាធារណៈ។

បើតាមលោកវេជ្ជបណ្ឌិត គួច ម៉េងលី ដើម្បីរកឱ្យឃើញមហារីកទាន់ពេល (សញ្ញាព្រមាន និងការធ្វើតេស្ត)
១.យល់ដឹងអំពីសញ្ញាព្រមាន
រកមើលរោគសញ្ញាទូទៅដូចជា មានដុំពកនៅកន្លែងណាមួយនៃរាងកាយ (ជាពិសេសសុដន់ ក ពងស្វាស), ហូរឈាមខុសពីធម្មតា (តាមមាត់ ច្រមុះ ទ្វារមាស ទឹកនោម ឬលាមក), ក្អក ឬស្អកយូរ, ឈឺដែលមិនជាសះស្បើយ, បម្រែបម្រួលលើប្រជ្រុយ ឬដុំលើស្បែក (ទំហំ រូបរាង ឬពណ៌), ពិបាកលេប ឬមានបញ្ហាក្នុងការរំលាយអាហារជាប់ជាប្រចាំ, ស្រកទម្ងន់ភ្លាមៗ ឬអស់កម្លាំងល្ហិតល្ហៃ។ ប្រសិនបើរោគសញ្ញាព្រមានទាំងនេះមានរយៈពេលលើសពី ២សប្តាហ៍ សូមទៅជួបគ្រូពេទ្យ។

២.ធ្វើការពិនិត្យ និងតាមដានជាប្រចាំ
មហារីកសុដន់ ពិនិត្យខ្លួនឯងជារៀងរាល់ខែ ហើយស្ត្រីដែលមានអាយុលើសពី ៤០ឆ្នាំ គួរតែពិនិត្យសុដន់រៀងរាល់ ១ទៅ២ឆ្នាំម្តង។ មហារីកមាត់ស្បូន ស្ត្រីគួរតែធ្វើតេស្ត Pap smear ឬ ស្វែងរកវីរុស HPV រៀងរាល់ ៣ទៅ ៥ឆ្នាំម្តង ចាប់ពីអាយុ ២១ឆ្នាំ។ មហារីកពោះវៀនធំ អ្នកដែលមានអាយុលើសពី ៤៥ឆ្នាំ គួរតែធ្វើតេស្ដលាមក ឬឆ្លុះពោះវៀនធំ។ មហារីកថ្លើម អ្នកដែលមានជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ B ឬ C គួរតែធ្វើការពិនិត្យដោយអ៊ុលត្រាសោនឱ្យបានទៀងទាត់។ មហារីកក្រពេញប្រូស្តាត បុរសដែលមានអាយុលើសពី ៥០ឆ្នាំ គួរតែធ្វើតេស្តឈាម PSA ។ មហារីកសួត អ្នកជក់បារី ឬអ្នកធ្លាប់ជក់បារីដែលមានអាយុលើសពី ៥០ឆ្នាំ ឡើងគួរតែស្កេន CT សម្រាប់កម្រិតទាប។
៣.ចាក់ថ្នាំបង្ការ
វ៉ាក់សាំង HPV៖ ការពារមាត់ស្បូន និងជំងឺមហារីកផ្សេងទៀតដែលបណ្តាលមកពីវីរុស HPV ។ វ៉ាក់សាំងការពារជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទB ជួយការពារជំងឺមហារីកថ្លើម។

ចំណែកវិធីការពារជំងឺមហារីក (អ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើបានជាប្រចាំថ្ងៃ)
១.ជៀសវាងការជក់បារី និងថ្នាំជក់៖ មានម្នាក់ក្នុងចំណោមមនុស្ស ៣នាក់ ស្លាប់ដោយសារជំងឺមហារីដែលបណ្តាលមកពីការជក់បារី។ កុំជក់បារី និងស្រូបផ្សែងបារីពីអ្នកដទៃ។
២.បរិភោគអាហារសុខភាព៖ ញ៉ាំផ្លែឈើ បន្លែ និងគ្រាប់ធញ្ញជាតិឱ្យបានច្រើន, ជៀសវាងបរិភោគសាច់កែច្នៃនិងសាច់ក្រហមច្រើនពេក, កំណត់កម្រិតអាហារដែលមានជាតិស្ករ ប្រៃ និងចៀន។
៣.រាងកាយសកម្ម៖ ធ្វើចលនារាងកាយរបស់អ្នកយ៉ាងហោចណាស់ឱ្យបាន ៣០នាទី ក្នុងមួយថ្ងៃ, ការពារកុំឱ្យឡើងទម្ងន់ គឺកាត់បន្ថយហានិភ័យនៃជំងឺមហារីក។
៤.រក្សាទម្ងន់ប្រកបដោយសុខភាព៖ ការលើសទម្ងន់បង្កើនហានិភ័យនៃជំងឺមហារីកជាច្រើន, មើលរង្វាស់ចង្កេះរបស់អ្នក ជាពិសេសតាមវ័យរបស់។
៥.កំណត់ការសេពគ្រឿងស្រវឹង៖ ប្រសិនបើអ្នកពិសាគ្រឿងស្រវឹង សូមស្ថិតក្នុងកម្រិតមធ្យម (សម្រាប់ស្ត្រី ១កែវ ក្នុងមួយថ្ងៃ និង២កែវ សម្រាប់បុរស)។

៦. ការពារខ្លួនអ្នកពីពន្លឺព្រះអាទិត្យ៖ នៅក្នុងម្លប់កំឡុងពេលដែលមានពន្លឺថ្ងៃក្ដៅខ្លាំង, ប្រើឡេការពារកម្តៅថ្ងៃ និងពាក់មួក។ កុំប្រើគ្រែដែលមានប្រព័ន្ធពន្លឺយូវីជំនួយធ្វើឱ្យស្បែកខ្មៅជំនួសពន្លឺព្រះអាទិត្យ។
៧.អនុវត្តការរួមភេទដោយសុវត្ថិភាព៖ ប្រើស្រោមអនាម័យ និងកំណត់ចំនួនដៃគូរួមភេទ។ ជួយការពារការឆ្លងវីរុស HPV និងជំងឺរលាកថ្លើម។
៨.ជៀសវាងការប៉ះពាល់ជាមួយនឹងសារធាតុគីមីដែលបង្កជាគ្រោះថ្នាក់៖ ពាក់ម៉ាស ឬឧបករណ៍ការពារនៅពេលប្រើប្រាស់ថ្នាំបាញ់សម្លាប់សត្វល្អិត ឬសារធាតុគីមីឧស្សាហកម្ម។ លាងផ្លែឈើ និងបន្លែឱ្យបានស្អាត។
៩.រកជំនួយផ្នែកវេជ្ជសាស្រ្តឱ្យបានទាន់ពេលវេលា៖ កុំពន្យារពេលទៅជួបគ្រូពេទ្យនៅពេលមានអារម្មណ៍ថាមានអ្វីមួយខុសប្រក្រតី។ ការព្យាបាលទាន់ពេលវេលា គឺនាំទៅរកភាពជាសះស្បើយ៕

-
ជីវិតកម្សាន្ដ៦ ថ្ងៃ ago
មាស សុខសោភា ស្នើមហាជនទុកផ្លូវឱ្យខ្លួននិងតាសក់ស ក្រោយដឹងរឿងអតីតស្វាមីប្តឹង និងនៅតែមានការវែកញែក
-
ចរាចរណ៍១ ថ្ងៃ ago
Update៖ អ្នកបង្កគ្រោះថ្នាក់បុករះនៅមុខក្រសួងមហាផ្ទៃ ជានាយការិយាល័យគណនេយ្យ ចំណុះផែនការងារភស្តុភារ និងហិរញ្ញវត្ថុ នៃស្នងការដ្ឋាននគរបាលរាជធានីភ្នំពេញ
-
ចរាចរណ៍១ ថ្ងៃ ago
Update៖ អ្នកបើករថយន្ដបុករះនៅមុខក្រសួងមហាផ្ទៃ ស្ថិតក្រោមជាតិអាល់កុល 0,35mg/L
-
សន្តិសុខសង្គម៣ ថ្ងៃ ago
ឃាត់ខ្លួនប្រធានផ្សារទួលពង្រ និងបក្ខពួក ពាក់ព័ន្ធករណីដើរយកភាស៊ីពីអាជីវករលក់ដូរតាមរ៉ឺម៉កម៉ូតូ
-
ព័ត៌មានជាតិ៤ ថ្ងៃ ago
រតនគិរី៖ ជនជាតិដើមភាគតិច ស្នើរដ្ឋាភិបាលសាងសង់ស្ពានឆ្លងកាត់ទន្លេសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើរ
-
ព័ត៌មានអន្ដរជាតិ១ សប្តាហ៍ ago
ខែលអាកាសដែលឥណ្ឌាប្រើបាញ់ដ្រូនប៉ាគីស្ថាន តាមពិតលួចទិញពីរុស្ស៊ីក្នុងតម្លៃជាង៥ពាន់លានដុល្លារ
-
កីឡា៩ ម៉ោង ago
លោក អេ ភូថង ប្រាប់ថា មិនដឹងរឿងផ្ទាល់ខ្លួនរបស់ ធឿន ធារ៉ា ខណៈបែកធ្លាយវីដេអូជក់បារីអេឡិចត្រូនិក
-
ចរាចរណ៍១ ថ្ងៃ ago
បឋម៖ ករណីបុករះបង្កឡើងដោយរថយន្ដឡិចសុីសមួយគ្រឿងបណ្ដាលឲ្យមានអ្នកស្លាប់នៅផ្លូវព្រះនរោត្ដម